42فرانسه، آنجا كه معتقدند جناب مريم براى آنان تجلّى كرده، حج مىگزارند.
4 - جمعى از آنان به كنيسه «فاطيما» متوجهاند؛ زيرا بانويى بزرگ و نورانى به نام فاطيما در آنجا تجلّى كرده است.
5 - عدّهاى از آنها به اماكن متفرّقِ ديگرى مثل قبرهاى پيشينيان خود يا كوهها و بخشهاى ديگرى از طبيعت روى مىآورند.
اكنون به هر يك از اين موارد نظر مىافكنيم و موضع جغرافيايى هر يك و تاريخ آن را به اجمال از نظر مىگذرانيم:
1 - حج بيت المقدس
در هيچ يك از نصوص تورات و انجيل و ديگر آثار معتبر، نشانهاى از حج به بيتالمقدس وجود ندارد و اين تنها سنتى است كه به علل خاصى رايج شده است. عامل اساسى اين را در تبعيت از سنت ملكه «هلن» (eneleH) مادر امپراتور قسطنطنيه بايد كاويد كه نامبرده، چوبۀ دارى را كه حضرت عيسى بر آن به دار آويخته شد، كشف كرد و آن روز را روز مبارك و عيد مسيحى قرار داد كه همه ساله در آن روز حج مىگزارند؛ روزى كه به «عود مقدس» موسوم است.
«هلن كه از مروجان آيين مسيحى بود، در سال 326 ميلادى، سياحتى را به شرق آغاز كرد و در خلال آن اماكن مقدس فلسطين را زيارت كرد و كنيسههايى را دور اورشليم و بيت لحم بنيان نهاد. مىگويند او موفق شده در اين سياحت، عود صليب و چوبۀدار حقيقى مسيح را پيدا كند. 1او اهتمام بليغى داشت كه جايگاه حوادث مهم جامعۀ مسيحى را كشف كند و معبدهايى را به عنوان يادمان اين حوادث بنيان نهد. 2مسيحيان «كنيسۀ قبر مقدس» را كه در كنار كوهى بنا شده و معتقدند مسيح آنجا بهدار آويخته شد، گرامى مىدارند.
اين كنيسه در شهرى قرار گرفته كه سلطان سليمان قانونى در سال 1541 م. بنا نهاد و در شرق شهر قديمى قرار دارد. . . هنگامى كه تركهاى سلجوقى، مسيحيان را از زيارت بيتالمقدس مانع شدند و كنيسۀ قبر مقدس (كنيسۀ قيامت امروز) را ويران كردند، جنگهاى صليبى در گرفت و در سال 1099 م. آن را صليبىها متصرف شدند. 3زيارت يا حج كنيسۀ قيامت (كنيسۀ قبر مقدس) به اعتقاد مسيحيان معمولاً در