38و پيامبرش هم آن را انجام داده است.

همچنين، قصر نماز در سفر، چيزى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله آن را انجام داده و خداى تعالى آن را در كتابش ياد كرده است. ¹بر اين اساس، اين قسمت از آيه و عبارتى كه در آن آمده است: فلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ بر نفى وجوب اين عمل (سعى صفا و مروه) دلالت ندارد، بلكه توهّم آنان مبنى بر حرام بودن آن را نفى مى‌كند.

با برخى از علماى اماميه

بلاغى در تفسيرش مى‌گويد:

«خداوند با اين سخن خود ( لاٰ جُناحَ ) توهم حرمت را برداشت؛ زيرا سعى صفا و مروه از شعائر خداست و اين تعبير، با وجوب منافات ندارد، چنان‌كه وجوب از طريق سنت ثابت شده است و اماميه بر آن اتفاق نظريه دارند و اكثريت اهل تسنن هم بر همين نظريه‌اند» . ²علاّمۀ طباطبايى در تفسيرش مى‌گويد: آيۀ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوْ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِمَا براى اعلان اصل تشريع سعى ميان صفا و مروه است، نه براى افادۀ استحباب و اگر مقصود افادۀ استحباب بود، بايد در سياق سخن، طواف مورد ستايش قرار مى‌گرفت، نه اين‌كه نكوهش آن نفى شود.

علاّمه آنگاه چنين ادامه مى‌دهد:

حاصل معناى آيه آن است كه چون صفا و مروه دو عبادتگاه از عبادتگاه‌هاى خداوند هستند، هيچ زيانى به شما نمى‌رسد كه او را دين دو مكان عبادت كنيد و اين، زبان تشريع است.

اما نسبت به استحباب، علاّمه طباطبايى مى‌گويد:

اگر مقصود آيه، افادۀ استحباب بود، مناسب‌تر اين بود كه مى‌گفت: «انّ الصفا و المروة لمّا كانا من شعائر اللّٰه فانّ اللّٰه يحبّ السعى بينهما» ؛ «وقتى صفا و مروه از شعائر خداست، خدا سعى ميان آن دو را دوست مى‌دارد.» تعبيرهايى امثال اين سخن خدا كه به تنهايى وجوب در مقام تشريع را نمى‌رساند، در قرآن فراوان است؛ نظير سخن خداوند دربارۀ جهاد؛ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ ، ³در بارۀ روزه؛ وَ أَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُم ، ⁴و در بارۀ قصر نماز؛ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنْ الصَّلَاةِ ⁵و ⁶به علاوه، ظاهر آيه، وجوب و نيز جزئيت‌را مى‌رساند و اين، نظريه‌اى است كه آيت‌اللّٰه فاضل لنكرا نى در كتاب حج آن را برگزيده است. چه، پس از آن كه مى‌گويد: «در وجوب سعى و اين‌كه سعى جزو حج و عمره است، هيچ اختلافى