61
3 - اخوّت اسلامى
پيام ديگر پيامبر در اين سخنرانى «اخوت اسلامى» بود. حضرت فرمود:
«اَلْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ وَ الْمُسْلِمُونَ إِخْوَةٌ وَالْمُسْلِمُونَ يَدٌ وٰاحِدَةٌ عَلىٰ مَنْ سِوٰاهُمْ» . 1
«مسلمان برادر مسلمان است و مسلمانان برادرند و مسلمانان در برابر ديگران يد واحدند.»
برادرى اسلامى يكى از مهمترين اركان دعوت پيامبر بود. در دوران غربت و مظلوميت، احساس همدردى و برادرى ميان يك جمع به سهولت ايجاد مى‌شود.
وضعيت خاص اين دوره و احساس نياز به يكديگر، رهبران را از يادآورى ضرورت پيوند بى‌نياز مى‌كند، اما در دوران قدرت و پيروزى، حسّ استغنا و بى‌نيازى سراغ انسان مى‌آيد. پيامبر در ماجراى فتح مكه كه مسلمانان در معرض چنين آفت اخلاقى قرار داشتند، بر ضرورت «اخوت اسلامى» تأكيد مى‌ورزد. مبادا در عصر پيروزى صاحب منصبان توده‌هاى مردم را، قدرتمندان ضعفا را و ثروتمندان فقيران را فراموش كنند.
مسلمانان امت واحدى هستند در برابر دشمنان و بيگانگان. تأكيد رسول خدا صلى الله عليه و آله بر برادرى اسلامى، هم جامعه را از آفت‌ها حفظ مى‌كرد و هم مسلمانان را به عنوان يك امت در برابر دشمنان بيمه مى‌كرد.
پيامبر يك بار هم در مدينه ميان مهاجر و انصار عقد اخوت برقرار كرد تا هم ميان خود احساس همدردى كنند و هم قدرى از آلام مهاجران كاسته شود. آن‌روز تأكيد پيامبر بر اخوّت اسلامى در وضعيتى متفاوت با وضعيت گذشته انجام مى‌شد و هدفى فراتر از همدردى ميان مسلمانان را دنبال مى‌كرد، هم جنبۀ داخلى داشت و هم جنبۀ بيرونى و در مواجهه با دشمن.
4 - مبارزه با مفاسد اعتقادى و اخلاقى زنان
پيامبر از فرصت اجتماع مسلمانان در مكه استفاده كرد و با توجه به مفاسد اعتقادى و اخلاقى كه در ميان زنان رواج داشت، با آنان بيعت نمود تا دست از مفاسدى كه بدان