32مرورى بر بعد اقتصادى حجّ
مرورى بر بعد اقتصادى حجّ
محمد تقى رهبر
هر يك از احكام و شرايع - حتّى عبادى آنها - داراى آثار معيشتى، دنيوى و اقتصادى است؛ چرا كه شرايع اسلامى تأمين كنندۀ سعادت انسان در دنيا و آخرت و مدافع مصالح و منافع جامعۀ بشرى در همۀ ابعاد به هم پيوستۀ حيات است. و با توجّه به اين نكته، كه مصالح دنيوى و امور معيشتى ضرورتى است - كه هر چند به عنوان مقدمه - براى دستيابى به سعادت ابدى بشر، غير قابل اجتناب است، از اين رو فرموده‌اند:
«مَنْ لاٰ مَعٰاشَ لَهُ لاٰ مَعٰادَ لَهُ» .
اين ويژگى؛ يعنى «عنايت به معيشت و اقتصاد جامعۀ اسلامى در حج» ، به دليل جهانشمولى‌اش، بيشتر جلب نظر مى‌كند و اسلام با نگرش ويژۀ خود به مسألۀ حجّ ونقش تعيين كنندۀ آن در عزّت و عظمت امّت و با توجّه به ضرورت توانمندى اقتصادى در دستيابى به استقلال و اقتدار مسلمين براى امور معيشتى و اقتصادى و تجارى در موسم، راهكارهايى را گشوده است كه آيات و روايات فقه و سيرۀ اسلامى بيانگر آن مى‌باشد.
كنگرۀ جهانى حج، دربرگيرندۀ منافع مسلمين است و زائران كشورهاى اسلامى دراين كنگره، از آن منافع بهره‌مند مى‌شوند؛ چنانكه آيۀ كريمه بيانگر است:
وَ أَذِّنْ فِي النّٰاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجٰالاً وَ عَلىٰ كُلِّ ضٰامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ