23« (عاشقان بيتاللّٰه) . . . بهسوى كعبه با عشق قلب و ميوۀ دلها روى مىآورند.»
اين فرمايش حضرت برگرفته از آن دعاى ابراهيم خليل است كه در سورۀ ابراهيم آيۀ 37 آمده است كه از خداوند چنين مىخواهد: رَبَّنٰا. . . فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النّٰاسِ تَهْوىٖ إِلَيْهِمْ ؛ «خدايا! دل هاى مردم را بهسوى آن متوجه گردان كه هواى آن را در سر بپرورند.»
*
«. . . يَتَبَادَرُونَ عِنْدَهُ مَوْعِدَ مَغْفِرَتِهِ» . (خطبۀ 1)
«دعوت شوندگان حج بيتاللّٰه الحرام. . . بهسوى وعدگاه آمرزش الهى مىشتابند و از هم پيشى مىگيرند.»
در اين بيان، حضرت علاوه بر اينكه بيتاللّٰه را محل غفران الهى مىخواند، حجاج خانۀ خدا را محتاج و طالب و حتى حريص آمرزش الهى شمرده، آنان را براى وصول به اين وعدگاه شتابان و مشتاق مىداند.
*
«. . . يُحْرِزُونَ الْأَرْبَاحَ فِي مَتْجَرِ عِبَادَتِهِ» . (خطبۀ 1)
«دعوتشوندگان به حج بيتالحرام. . . سودهاى فراوان در اين تجارتگاه عبادت الهى بهدست مىآورند.»
حجاج خانۀ خدا به بازار مىروند و معاملهاى را انجام مىدهند؛ معاملهاى كه در آن خسران و ضرر نيست، تجارتى كه سودهاى فراوان دارد. بازار آن، تجارتگاه عبادت خداوند؛ يعنى مكه و حج است. بندگى و عبادت مىدهند و غفران و جنت خداوند مىخرند.
*
«يَهُزُّوا مَنَاكِبَهُمْ ذُلُلاً» . (خطبۀ 192)
«عاشقان بيتاللّٰه الحرام. . . شانههاى خود را با خضوع و فروتنى مىجنبانند (در سعى و طواف) .»
حالت ذلت و فروتنى حجاج در برابر حق، كه اوج نمادين آن در هروله پديدار مىگردد، نشان از تواضع آنها در برابر خالق بىهمتا در كل اعمال حج و سپس در تمامى افعال زندگى دارد.