4او در پيشگاه خدا و قطع وابستگى به جلوه‌هاى دنيوى را در پى دارد. بر زبان آوردن ذكر «لبّيك» ، بيانگر آمادگى روحى براى پذيرش هر ندا و فرمانى است كه تكليفى شرعى را در بر دارد، چه امر باشد چه نهى.
فريضه‌هايى چون روزه، نماز، خمس، زكات و جهاد، با همۀ مفاهيمش، به نحوى در دل حج نهفته است و احرام، آغاز پايبندى به انجام فرمان نسبت به «امساك» هايى است كه در طول حج خواهد داشت. مشقّت‌هاى حج و نماز طواف و قربانى و. . . همان رهاوردها را دارد كه عبادات يادشده داراست.
احرام، محرِم را با ديگران همسان مى‌سازد و امتيازات و مرزهاى تشخّص و نمودهاى برترى را از ميان برمى‌دارد و همگان را يكسان در پيشگاه خدا به تكرار شعار واحد مى‌كشاند: «لَبَّيْكَ اللّٰهُمَّ لَبَّيْك. . .»
حج و درس تواضع
نقش حج، تربيت بر اساس تواضع و خاكسارى و لغو امتيازات اجتماعى است. خدا خواسته از نظر امكانات مادّى ظاهرى، همه در پايين‌ترين سطح باشند تا تنظيم امور جامعه، آسان‌تر شود. اين آموزه، از خلال تجرّد از لباس‌هاى دوخته و علائم تشخّص‌آفرين به‌دست مى‌آيد تا از اين رهگذر به امتياز معنوى «تقوا» نائل آيند و شكل و ظواهر را معيار برترى ندانند.
حج به‌راحتى اين اثر روحى را در انسان پديد مى‌آورد و او را به «مكارم اخلاق» كه هدف بعثت پيامبر اسلام است نزديك‌تر مى‌سازد.
حج و پارسايى
دلبسته نبودن به دنيا و زهد ورزيدن، از مكارم اخلاق است و يكى از درس‌هاى تربيتى حج همين است. از نخستين لحظات تصميم گرفتن براى حج، مشقّت‌ها، رنج‌هاى جانكاهِ راه و اعمال و ازدحام مطاف و صحنۀ رمى جمرات و شدايد وادى منا به ذهن انسان مى‌آيد و شبحى از مرگ ترسيم مى‌شود. اين تصوّرات، يادآور آن است كه وى در اين دنيا نزد خويشان و دوستان مهمان است وجايگاه ابدى جاى ديگرى‌است‌كه آن‌جا دستاورد عمل‌دنيوى‌خودرا مشاهده خواهد كرد و يا به بهشت يا دوزخ خواهد رفت. به اين سبب، وابستگى به دنيا كمتر و توجه به آخرت بيشتر مى‌شود. احساس مى‌كند كه تحت مراقبت الهى و در پيشگاه او قرار دارد و حالتى بين خوف و رجا در وى پديد مى‌آيد.
دستورالعمل‌ها و امر و نهى‌هاى حج و محرّمات بسيار كه بايد مراقب آن‌ها باشد، حالتى از بيدارى و مواظبت و پرواپيشگى در وى ايجاد مى‌كند، تا پس از درآمدن از احرام نيز، اين كنترل‌هاى دقيق را بر اعمال و حالات خويش داشته باشد.
حج و امنيت
از درس‌هاى تربيتى حج، ايجاد فضاى امن و آرام و گسترش آن نسبت به همه‌كس و همه‌چيز است. حتّى غيرمسلمان از رفتار حاجى در آرامش است. آزار او حتى به