10
حج در نهج البلاغه
(فهرست موضوعىِ بيانات گهربار حضرت امير مؤمنان عليه السلام
در نهج البلاغه پيرامون كعبه و فريضۀ حج)
مقدمه
حمد و سپاس خداوند منّان را و درود و صلوات بر محمّد و آلش.
كعبه به عنوان مركز توحيد، قبلۀ جهانيان، و حج به عنوان بى‌نظيرترين تجلّى عبادت و بندگى و با شكوهترين تجمّع الهى، و امام على عليه السلام به عنوان برترين الگوى انسانى كامل و نهج‌البلاغه به‌منزلۀ بالاترين كلام‌انسانى، همواره به‌هم پيوندى قرين وناگسستنى دارند.
على، نه تنها مولود كعبه، كه موعود كعبه است. اداى حقّ بيت‌اللّٰه فريضه است و معرفت على عليه السلام اين حق است.
و حجّ خانۀ توحيد جز با اتصال به امامت و شناخت ولايت به اتمام نمى‌رسد. سرتاسر مناسك و اعمال حج، رمز و رازى ديگر دارد كه آثار و ره‌آورد اين عبادت در اسرار شگفت آن نهفته است.
وعلى عليه السلام اين برترين انسان، در بالاترى كلام، از كعبه، با فضيلت‌ترين نقطۀ جهان و از حج، پرشكوهترين عبادت، سخن مى‌راند و در نهج البلاغۀ شريفش كه نازلۀ روح اوست، گوشه‌اى از زلال اين فرمان الهى را براى تشنگان چشمۀ معرفت جارى مى‌سازد.
اين مجموعه، فهرستى از كلام بليغ آن حضرت در بارۀ خانۀ توحيد در نهج‌البلاغه است.
اميد آنكه در سال مولا امير مؤمنان عليه السلام خدمتى باشد در ترويج معارف گهربار ولايت، و نشانى در راه عاشقان خانۀ دوست و محبّان حريم ولايت.
اين تلاش ناچيزى است در شناسايى مطالب آن كتاب نورانى، دربارۀ كعبه و حج و فهرست‌بندى موضوعى آن.
گفتنى است، با توجه به تنوّع موضوعات، چه بسا يك فرمان و بيان بليغ حضرت، تبيين كنندۀ چند مطلب و ناگزير به چندين تكرار باشد.
اميد آنكه مورد عنايت حضرت حق قرار گيرد.
آثار حج، رحمت الهى
«. . . جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ» (خطبۀ 192)
«خداوند سبحان. . . حج را سببى براى رحمت خويش قرار داد.»
خطبه‌ها و نامه‌ها و حكمت‌هاى نهج البلاغه، اشارات بليغى به آثار معنوى، اجتماعى، سياسى و اقتصادى حج دارند. به فرمايش آن حضرت، در سايۀ برگزارى اين