8متأسّفانه، اين اصل در جاهليّت قرن بيستم وجود ندارد؛ زيرا در مناسبات بين المللى، غالباً كشورهاى هم‌پيمان و كشورهايى كه با يكديگر منافع مشترك دارند، در مسائل مهمّ به حمايت يكديگر برمى‌خيزند، بدون اينكه اصلِ عدالت را رعايت كنند و بدون اينكه ظالم و مظلوم را از يكديگر تفكيك كنند و بدون اينكه محقّق و غير محقّق را تشخيص دهند - ولى اسلام به تعاونى دستور مى‌دهد و آن همكارى‌يى را مى‌پسندند كه در كارهايخوب باشد، نه در كارهاىِ نادرست و برنامه‌هاى ظالمانه و ستمگرانه.
اسلام به تعاونى كه در برنامه‌هاىِ مُفيد باشد، دستور مى‌دهد و نه در تعاونِ بر گناه و تعدّى و تجاوز.
و چه خوب است كه اين اصلِ اسلامى رعايت شود و جوامع با كسانى كه در كارهاى مُفيد گام برمى‌دارند همكارى كنند نه با ستمگران و تجاوز كنندگان.
ابن عربى در بحث از آيۀ دو، سورۀ مائده، نوشته است: 1«شعائر» ، بر وزن فعائل، مُفرد آن «شعيره» به دو معنا آمده است:
1 - هُدى و قربانى. 2 - هر عبادتگاه.
وهدى هم يعنى: «كلّ حيوان يُهدى الى اللّٰه فى بيته
وحقيقته الهدى كلّ مُعطى لم يذكر معهُ عِوَضٌ» .
«قلائد» ؛ هدايايى كه داراى علامت باشد تا مشخّص شود كه براى خداىِ سبحان است.
(قربانى نشان‌دار) . 2«آمِّينَ الْبَيْتَ» ؛ يعنى قاصدين له. از فعل «أممت كذا» يعنى: قَصَدْتُه. آمّين البيت عامّ است و هر كسى را كه قصد خانه كند براى عبادت، شامل مى‌شود ولى اين آيه به آيۀ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ. . . 3نسخ شده است.
فاضل مقداد هم ذيل بحث از . . . وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ. . . نوشته است: 4«آمّين: يعنى قاصدين البيت وهو أعمّ من أن يكونوا مسلمين أو كفّاراً» .
كفّار هم در جاهليّت حجّ به جا مى‌آوردند و به مسجد الحرام رفت و آمد مى‌كردند ولى با آيۀ . . . فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُم. . . و آيۀ 28 سورۀ برائت: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ فَلَا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ بَعْدَ عَامِهِمْ هَذَا. . . نسخ شد.
و فاضل مقداد گفته است: