7قَلَائِدَ؛ خَيْلٌ يفتله.

وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ. . . ؛ يعنى قاصدين البيت. اين آهنگ‌كنندگان، ممكن است مسلمان باشند وممكن است كافر. گفتنى است كفّار نيز در جاهليّت حج بجا مى‌آوردند.

يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَاناً جمله‌اى است كه صفت واقع شده، براىِ «آمّين البيت» .

بعضى گفته‌اند: منظور از «فضلاً» رزقِ دنياوى است در تجارت.

ومنظور از «رضواناً» رضا و خشنودىِ اُخروى است. ¹در آيۀ مورد بحث چند دستور مربوط به حجّ و زيارت كعبه هست ولى در اين ميان، برخى از دستورات، از ويژگىِ خاصّى برخوردار است؛ مثلاً آنجا كه خدا گفته است: . . . وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَاناً.

در واقع خدا گفته است: بايد تمام زائرانِ كعبه، از آزادى كامل بهره‌مند باشند و نبايد آنان كه به قصد زيارتِ خانۀ خدا مى‌آيند، مورد مزاحمت قرار گيرند.

و نيز دستورِ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ ²شَنَآنُ ³قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنْ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ، كه بخشى از همين آيۀ 2 از سورۀ مائده است. حائز اهمّيت مى‌باشد و انسان‌ساز و براى تعالى روح و فكرِ انسان‌ها بسيار ضرورى؛ زيرا كه خدا مى‌گويد: مسلمان نبايد كينه‌توز باشد و حوادثِ گذشته را در فكر خود احيا كند و در صدد انتقام برآيد. معناى اين بخش از آيه چنين است:

«مبادا به خاطر دشمنى با گروهى كه شما را (در سال حديبيّه) از آمدنِ به مسجد الحرام مانع شدند، وادار به تجاوز و تعدّى شويد.»

و جالب اينكه: در بخش پايانىِ آيه، براى تكميل دستور قبلى، خدا مى‌گويد:

وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللّٰهَ إِنَّ اللّٰهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ⁴

«در راه نيكى و تقوا، تعاون داشته باشيد و در راه گناه و تعدّى همكارى نكنيد و از خدا بپرهيزيد كه مجازات او شديد است.»

طبق اين اصل - يعنى اصل تعاون - يك مسلمان، موظّف است كه در كارهاى نيك، تعاون داشته باشد و نه در كارهاى نادرست، نه در اعمال ستمگرانه و ظالمانه.