60عمرۀ مفرده را پس از حج افراد واجب مىداند و مىافزايد:
«پس از انجام مناسك لازم است كسى كه حج قران و افراد انجام مىدهد به سوى مسجد تنعيم و يا يكى ديگر از ميقاتها خارج گردد و از آنجا براى انجام عمرۀ مفرده محرم گردد.» 1علّامۀ حلّى در شرايع نيز بر اين مطلب تصريح مىكند و مىنويسد:
«بر كسى كه حج افراد انجام مىدهد، عمرهمفرده پس از آن واجب است.» 2از آن جهت كه بسيارى از فقيهان صدر اوّل، در وجوب عمرۀ مفرده همراه با حج افراد و قران سكوت كردهاند، در نتيجه بحث وجوب تأخير عمره از حج افراد و قران نيز در كلمات آنها مطرح نشده است.
2 - ادلّۀ واجب نبودن تأخير عمره
دربارۀ وجوب تأخير عمرۀ مفرده، (در صورت واجب بودن) از حج افراد و قران، برخى از فقها بر اين باورند كه به طور حتم و يقين، واجبنيست عمرۀمفرده پس ازحج قران و يا افراد بجاآورده شود. بلكه ممكن است پيشاز آنانجامگيرد براينمدّعا ممكن است به ادلّهاى استدلال شود؛ از جمله:
الف: روايات
در ميان ادلّه دال بر وجوب، به ويژه روايات، روايتى كه دلالت كند بر وجوب ترتيب، يافت نشد. بلكه تمامى آنها مطلقاند. يعنى با انجام عمرۀ پيش از حج و پس از آن سازگارند. افزون بر اينها شيخ صدوق روايتى را نقل مىكند كه در آن تصريح شده تخيير ميان حج و عمره:
1- «وقال أميرالمؤمنين عليه السلام أُمرتم بالحجّ والعمرة فلا تُبالوا بأيّهما بدأتم.»
«على عليه السلام فرموده است: «شما به انجام حج و عمره فرمان داده شدهايد فرقى نمىكند به هر كدام آغاز كنيد.»
دلالت روايت بر مدّعا، تمام است.
چون صريح است در تخيير و اما از نظر سند بر مبناى كسانى كه فرق مىگذارند ميان مرسلات شيخ صدوق - كه با «قال» شروع شده باشد كه در اين صورت روايت معتبره است - و رواياتى كه با «رُوِىَ» شروع شده باشد كه حجّت نيست.
2 - روايت يمانى از امام صادق عليه السلام:
«إنّه سُئِل عن رجل خرج في أشهر الحجّ مصمراً ثمّ خرج الى بلاده قال لا بأس وإن حجّ من عامه ذلك و افراد الحجّ فليس عليه دم وإن الحسين بن