33دربارۀ اين آيات و آيات بعدى، نكاتى را بايد متذكر شد:

1 - اين سوره بر خلاف سوره‌هاى ديگر، بدون «بسم‌اللّٰه» نازل شده و چنانكه در روايات آمده، دليل آن اين است كه بسم‌اللّٰه مبشّر رحمت و امان است در حالى‌كه اين سوره به‌منظور رفع امان و اعلام جنگ و تهديد به عذاب نازل گرديده است. ¹2 - آغازگر برائت، خدا و پيام‌آور اوست و تنها يك امر سياسى و مقطعى نيست بلكه برگرفته از مصدر ربوبى است و براى مؤمنان بايد به عنوان يك حقيقت ايمانى همواره و در هر عصر سرمشق باشد.

3 - مفهوم برائت، از بيزارى كه يك امر قلبى و عاطفى باشد، فراتر رفته و مستلزم كناره‌گيرى، منزوى ساختن و طرد عملى مشركان و توطئه‌گران است و همانگونه كه مفسّران‌گفته‌اند: به معناى رفع امان و سلب مصونيت و عدم تعهد در برابر مشركان و حتى جنگ با آنان مى‌باشد، چه، آنان آغازگر توطئه بوده و نقض عهد كرده و مهلت و مدت پيمانشان به پايان رسيده است.

4 - با اين حال به مشركان چهار ماه مهلت داده شده تا مجال تفكّر و انتخاب داشته باشند و از گذشتۀ خويش توبه كنند تا از امان و عطوفت اسلامى برخوردار گردند؛ زيرا هدف از برائت و جنگ و مبارزه همانا هدايت انسان‌ها و بازگرداندن آنها به راه حق و طريق سعادت آنها است نه انتقام‌جويى و كينه‌توزى و هرگاه بازگردند و تسليم آيين حق شوند، برادرانى هستند كه با صلح و صفا در كنار ساير مؤمنان مى‌توانند زندگى كنند.

5 - سورۀ برائت در سال نهم هجرت و در مدينه نازل شد كه دعوت اسلام گسترش چشمگيرى يافت و دولت اسلامى مستقر شد و پيامبر صلى الله عليه و آله از موضع قدرت با دشمن برخورد نمود تا حساب كار خود را بكند كه اسلام از اين‌پس توطئۀ كفر و شرك را به هيچ‌وجه تحمل نخواهد كرد.

6 - اعلام برائت، آغاز يك جنگ روانى تبليغى عليه كفر و شرك و زمينه‌ساز جنگهاى ميدانى و تهاجمى به منظور مقابله با استكبار و فساد بود و سياست خارجى اسلام با جهان كفر را در صحنۀ تبليغ و جهاد و جنگ سرد و گرم مشخص مى‌كند:

چنانكه آيۀ فاذا انسلخ الأشهر الحرم فاقتلوا المشركين حيث وجدتموهم. . . ²بيانگر است.

7 - برائت در روز حج اكبر (قربان يا