12باطنى (قلب مؤمن) نيز محل طواف ملائكه و اسماءاللّٰه مىباشد. و از سويى، چون اللّٰه در قلب مؤمن است، اسماءاللّٰه نيز به دنبال مسماى خود است كه همان اللّٰه باشد و ضرورتاً به دور خانۀ اللّٰه (قلب) طواف مىكنند.
محىالدين عربى در ارائۀ اين مبحث چنين آورده است: «پس بفهم تو را به چيزى آگاه ساختم كه اگر آن را به عمل رسانى، بهقدرى از علم الهى براى تو آشكار مىشود كه جز خدا كسى به مقدار آن واقف نخواهد شد. و عارف به قدر آگاهىاش از آنچه از علوم ذوقى الهى بدو گفتم، عزيز خواهد بود. 1خانۀ ناس
خداوند سبحان در قرآن كريم در خصوص حجّ مىفرمايد:
«و للّٰهِِ عَلَى النّٰاسِ، حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطٰاعَ اِلَيْهِ سَبيٖلاً» . 2
«و براى خدا است كه بر همۀ مردم زيارت خانهاش را واجب كند، البته آن دسته از مردم كه استطاعت و قدرت رفتن به سوى خانۀ خدا را دارند» .
با توجه به كلمۀ «ناس» كه به معناى مردم است گفته شده: حج بر همۀ مردمِ مستطيع؛ اعم از مرد و زن، صغير و كبير، بنده و آزاد، مسلمان و غيرمسلمان واجب و فرض است ليكن آنچه مقبول مىافتد حج انسان مسلمان است؛ يعنى بر همگان واجب است ولى قبولش در درگاه الهى منوط به ايمان و اسلام مىباشد.
حضرت امام رحمه الله دراينباره مىفرمايد:
«اين خانۀ ناس است. شخصى يا اشخاصى يا گروهى يا طوايف خاصى اينطور نيست كه اولىٰ باشند به خانۀ خدا از ديگر ناس، همۀ مردم، آنهايى كه در سراسر دنيا هستند، در مشارق ارض و مغارب ارض، مكلّف هستند كه مسلِم بشوند و در اين خانه، كه قرار داده شده است از براى ناس، مجتمع بشوند و زيارت كنند» . 3مطلبى كه در اينجا مطرح است اينكه: آيا دعوت الهى از مردم، دعوت از ذات است، يا صفت؟ اگر دعوت از ذات باشد همۀ انسانها را شامل مىشود؛ زيرا «ناس» ذاتى هر انسانى است و اگر مراد دعوت از صفت باشد در اينصورت دعوت فقط شامل انسان مُسلم مىگردد. با