43پس خدا را بپرستيد و به او شرك نورزيد و از او پروا كنيد، چنانكه او را سزد و با كردار نيك خود، آنچه را كه به دهانهاتان مىگوييد جامۀ راستى بپوشانيد و به روح خدا در ميان خويش محبت ورزيد و بدانيد كه خداوند خشم مىگيرد اگر پيمانش شكسته گردد. والسلام عليكم.»
امضاى معاهدهاى ميان پيغمبر - ص - و يهود
يكى از تدابير جالب حضرت رسول - ص - در بدو ورود به مدينه، نوشتن معاهدهاى ميان خود و يهود بود. اين اقدام مىتواند بخوبى بيانگر طرز تفكر آن حضرت در خصوص آزادى اديان و همچنين اصل بزرگ همزيستى مسالمتآميز باشد.
در اين پيمان، كه بنا به نقل ابن هشام بسيار طويل است، به نكاتى اشارت رفته و هر دو طرف را ملزم به رعايت آن نموده است؛ از جمله: يهود وظيفه دارند تا زمانى كه مؤمنان (مسلمانان) در جنگ هستند هزينۀ جنگ را بپردازند، يهود دين خود را دارند و مسلمين هم بر آيين خويش هستند و دوستان و متحدانشان نيز در امانند مگر آن كه پا از حد خود فراتر نهد و دست به گناه گشايد كه در اين صورت فقط خود و خانوادهاش به دردسر و هلاكت مىافتد.
مؤاخات (پيمان برادرى) ميان مهاجران و انصار
پيغمبر - ص - همزمان با بهبود بخشيدن به موقعيت خود و پيروانش، با پيروان اديان ديگر، از اصلاحات داخلى در ميان پيروان خود نيز غافل نبود و مىكوشيد در جهت تربيت آنها هم به گونهاى كه رنگ جاهليت را از دست دهند و خوى خدايى را بگيرند، دريغ نورزد.
نوشتهاند كه پيغمبر ميان مهاجران و انصار پيمان برادرى برقرار كرد و به آنها فرمود:
«به خاطر خدا، دو به دو يكديگر را برادر گيريد.» آنگاه دست امير مؤمنان را گرفت و فرمود:
«اين هم برادر من است.» از كسانى كه با يكديگر بدين روش برادر شدند مىتوان افراد ذيل را نام برد: حمزه با زيد بن حارثه، جعفر بن ابوطالب با معاذ بن جبل (اگر چه جعفر در آن هنگام در حبشه بوده است) ابوبكر با خارجۀ خزرجى، عمر با عتبان بن مالك خزرجى و. . .