21

حلق و تقصير

احمد زمانى

حلق و تقصير در حج تمتع و عمرۀ مفرده

سر تراشى (حلق) و كوتاه كردن مقدارى از موى سر و يا گرفتن ناخن (تقصير) در حجّ تمتع و عمره، از عباداتى است كه مظهر و نشانۀ خضوع و خشوع بنده در برابر خالق توانا و متعال است. خداوند - سبحان - بندگانى را كه به ميهمانى خود خوانده و آنها در جرگۀ اطاعت او قدم نهاده‌اند و از بندگى غيرش (بتها، قدرتها، هوا و هواسها و. . .) گريخته‌اند و در بند اسارت عشق به اللّٰه به حالت احرام در آمده‌اند و به اعمالى همچون: طواف كعبه، سعى بين صفا و مروه، وقوف در عرفات و مشعرالحرام، رمى جمرات و قربانى پرداخته‌اند و خواسته‌اند بندگى و خضوع خالصانۀ خود را به اثبات برسانند، در اين هنگام خداوند - منّان - از آنان مى‌خواهد علامت بندگى و خشوع و تسليم كامل؛ يعنى حلق در عمرۀ مفرده و حجّ تمتع، و تقصير در عمرۀ تمتع را با شيوۀ خاص به همراه قصد تقرب به او، برخود ظاهر سازند و با اين فريضۀ الهى از احرام خارج گردند ¹.

جدّ بزرگ ما حضرت آدم - على نبينا و عليه السلام - از انجام اين فريضه در حجّ خود كوتاهى نكرد، بلكه همانطور كه امام محمّد باقر - عليه السلام - فرمود:

خداى - سبحان - جبرئيل را به همراه ياقوتى از بهشت فرستاد، آنگاه سر آدم - عليه‌السلام - توسط خود او و يا جبرئيل تراشيده شد ².

حلق (سر تراشى) اين سنت الهى، در دوران جاهليت هم بجا آورده