56جواز و عبور انسانها به سوى خير محض و منبع كمال است. او كه همۀ خيرات از او و همه شرور از او منصرف است. و به دهها و صدها آيتى كه آن جمال مطلق، خود را در آنها به انسان مىنماياند.
با ايجاد علاقه و شوق نسبت به سفر و زدودن غم و اندوهِ سختيهاى راه و نظاير آن اراده را در قدم نهادن به ميدان حج استوار و عزم در وادى لقاء را مصممتر مىنمايد، آنگونه كه عاشق در راه نيل به معشوق، همۀ سختيها را با اراده، آسان و تمامى صعوبتها را با اهرم عشق نرم مىكند.
ب: از عمدهترين عواملى كه شعلۀ ارادت و لهيب عشق به اين سفر را همچنان فروزان و افروخته نگاه مىدارد، ياد فضيلت حج و ذكر عظمت آن است. يعنى انسان متذكّر اين معنا باشد كه حج گذشته از آنكه عبادت جامعى است، ظرف عبادتهاى ديگر همانند صلاة است، از آنها نيز برتر است؛ زيرا رسول اكرم - ص - در خصوص فضيلت حج مىفرمايد:
«هيچ چيز برتر از حج نيست، مگر صلاة در حج، كه در حج صلاة هست ولى در صلاة حج نيست» 1و اين حاكى از جامعيّت اين فريضه است.
كما اين كه امام صادق - ع - طىّ حديث شريفى از رسول اكرم اسلام - ص - به فضيلت آن نسبت به ساير عبادات، از نقطه نظر ديگر نيز اشعار مىدهد كه: «مصلّى در حال صلاة دقايقى از خود و خاندانش دورى گزيده است و همچنين صائم به اندازۀ روشنايى يك شبانهروز از خود و اهلش جدا گشته است و ليكن اين حاجى است كه بدن خود را به تعب و رنج وادار مىكند، جانش را به سختى مىكشاند، مالش را انفاق مىكند و از اهلش غيبت طولانى دارد. در حالى كه در اين سفر اميدى به بهرۀ مالى ندارد، و به تجارتى هم نمىانديشد.» در اينجا امام صادق از قول پدر بزرگوار خود امام باقر - عليهما السلام - نقل مىفرمايد: كه حضرتشان فرمودند:
«چقدر با فضيلت است آن انسانى كه اهلش را به سفر حج مىبرد و