37بعثت نزد رسول خدا - ص - در مكّه اسلام آوردند. [و أمر الستة النفر اثبت الأقاويل عندنا والله اعلم] 1به گزارش ابن اسحاق، زمانى كه رسول خدا - ص - به دعوت قبايل در موسم حج مشغول بود، در «عقبه» به گروهى از خزرجيان برخورد كرد. آن حضرت از آنان خواست نزد او بنشينند تا براى آنان سخن بگويد، آنان پذيرفتند. آن حضرت اساس دعوت اسلام را برايشان عرضه كرد و آياتى از قرآن تلاوت نمود. آنها كه پيش از آن خبر ظهور پيامبر را از يهوديان شنيده بودند، وى را همو دانسته و دعوتش را پذيرفتند. آنها گفتند كه ما قوم خود را در حالى ترك كرده‌ايم كه بدترين عداوت و شرارت ميان آنان وجود دارد و اظهار اميدوارى كردند كه با پذيرفتن دعوت رسول خدا - ص - با يكديگر متحد شوند. 2اين افراد عبارت بودند از: اسعدُ بن زراره، عوف بن حارث، رافع بن مالك، قُطْبة بن عامر، عُقْبة بن عامر و جابر بن عبدالله بن رئاب. 3
همانگونه كه اشاره شد، براساس نظر ابن اسحاق و واقدى اين گروه نخستين مسلمانان يثرب هستند. ابن سعد پيش از نقل اين گزارش آورده است كه يك گروه هشت نفرى در منى با رسول خدا برخورد كرده و اظهار اسلام كردند، عبارت بودند از: مُعٰاذ بن عفراء، اسعد بن زراره، رافع بن مالك، ذكوان بن قيس، عُبٰادة بن صامت، عبدالرحمن بن يزيد، ابوالهيثم بن التيهان و عُوَيم بن ساعدة. آنها گفتند كه ما براى خدا و رسول تلاش خواهيم كرد. ما مردم با يكديگر دشمن هستيم؛ زيرا تنها يك سال از واقعۀ بعاث كه تعدادى از ما در آن كشته شدند، مى‌گذرد؛ اگر در اين حال نزد ما بيايى اجتماعى بر تو نخواهد بود، اجازه بده تا ما نزد خاندانهاى خود برگرديم انشاءاللّه خداوند ميان ما را صلح خواهد داد. وعدۀ ما و تو در سال آينده در موسم حج. 4در نقل نخست كه نام شش نفر آمده و ابن اسحاق آن را روايت كرده بود، چنين مطالبى نيامده است. اما در روايتى ديگر كه باز سخن از همين روايت مى‌باشد، مطالب مشابهى آمده است. 5محمد بن صالح شامى متذكر شده كه روايت از ابن اسحاق؛ همان شش نفر است، جز آنكه در نقلى كه جرير بن ابى حازم از وى آورده به جاى عقبة بن عامر؛ معاذ بن عفراء آمده است. وى مى‌افزايد: در نقل موسى بن عقبه از زهرى و او به نقل از عروة بن زبير، 6آمده است كه اين گروه هشت نفر بوده‌اند. وى سپس نام آن هشت نفر مذكور را آورده است. 7بايد نقل پيشين ابن سعد نيز همين روايت زهرى از عروه باشد.
به نظر مى‌رسد روايت ابن اسحاق و واقدى دقيق‌تر از نقلى باشد كه از موسى بن عقبه روايت شده است. فهرستى كه وى ارائه داده شباهت زيادى به ليست اسامى حاضرين در بيعت عقبۀ اولى - هيأت دوازده نفرى - دارد 8بدين ترتيب احتمال خلط آن افراد با گروه شش نفرى نخست وجود دارد. 9
در روايت ديگرى، اين گروه هفت نفر ذكر شده‌اند كه فهرست همان شش نفر نخست به علاوه عامر بن عبد حارثه است. 10به دنبال اسلام آوردن اين گروه و بازگشت آنان به يثرب، اسلام به دورن طوايف مختلف اوس و خزرج نفوذ كرد. ابن اسحاق آورده است: هيچ خانه‌اى نبود كه در آن سخن از رسول خدا - ص - در ميان نباشد. 113 - پيمان اول مسلمانان يثرب با رسول خدا - ص -
با انتشار خبر اسلام در يثرب، علاوه بر كسانى كه در مكه، اسلام را پذيرفته بودند، چندى ديگر از مردم يثرب نيز اسلام را پذيرا شدند. در موسم سال بعد - سال دوازدهم بعثت - تعداد دوازده نفر از اهالى يثرب، در «عقبه» با رسول خدا ديدار كردند.
(مقصود از عقبه همان جمرۀ عقبه در منى است، جايى كه مسجد البيعه نيز در كنار آن قرار داشته و مورّخان بعدى از آن ياد