20
*طواف معذورين در طبقه دوم مسجد الحرام
طواف از مهمترين اعمال عمره و حج، بلكه از اركان آنها است. براى طواف شرايط و واجباتى ذكر كرده‌اندكه از جملۀ آنها مكان طواف است. برخى از فقها لازم مى‌دانند كه طواف در محدودۀ مقام ابراهيم(ع) و كعبه باشد و گروهى ديگر خارج از اين محدوده را صحيح مى‌دانند به شرط آنكه «طواف بالبيت» بر آن صادق باشد، امّا اغلب آنان طواف در طبقۀ دوّم را كافى نمى‌دانند، مگر براى معذور و حتى دسته‌اى از فقها بر فرض عدم امكان طواف در صحن مسجد الحرام، استنابه را واجب مى‌دانند و به هيچ وجه طواف در طبقۀ دوم را صحيح نمى‌شمارند.
حال سخن بر سر اين مطلب است كه آيا به طواف در غير صحن مسجد؛ مثلاً در طبقۀ اول و دوم و پشت بام مسجد الحرام «طواف بالبيت» صدق مى كند يا نه؟ برخى از فقها در صورتى كه ارتفاع كعبه كمتر از سطح طبقۀ دوم مسجد الحرام باشد، طواف در آن را صحيح مى‌دانند و چنانچه ارتفاع كعبه بالاتر باشد طواف صحيح نيست؛ لذا زائران هميشه سعى مى‌كردند كه در صحن مسجد طواف كنند، حتى افراد معذور را نيز با ويلچر يا تخت روان طواف مى‌دادند، امّا در سال‌ع‌هاى اخير از ورود افراد معذور براى طواف در صحن مسجد در ايام ازدحام ممانعت كردند. حتّى تخت روان‌ها را نيز جمع آورى كردند و همۀ معذوران را به طبقۀ دوّم هدايت كردند و در اين سال ع‌ها به جهت تخريب شبستان‌ع هاى مسجد الحرام و بازسازى آنها، پل مدورى را در صحن مسجد بنا كردند كه ارتفاعى در حدّ طبقۀ دوم مسجد دارد و معذورين بايد بر آن طواف كنند كه همان سؤال طواف در طبقۀ دوم مسجد در اينجا نيز مطرح است. لذا پى بردن به اين موضوع كه ارتفاع كعبه بيشتر است يا طبقۀ دوم مسجد يا سطح پل مدوّر، نياز به پژوهش بيشتر دارد.
اكنون در اين بخش، توجه خوانندگان گرامى را به استفتا و پرسشى در اين زمينه و پاسخ مراجع معظم تقليد جلب مى‌كنيم:
سؤال: افراد ناتوان كه قبلا با صندلى چرخدار (ويلچر) يا سبد (تخت روان) طواف داده مى‌ع‌شدند، در سال جارى از طواف در صحن مسجد الحرام منع شده‌اند و حتى ممكن است كسى نباشد تا فرد ناتوان را بر دوش خود حمل كند و طواف بدهد يا همين كار نيز ممنوع شود و چنين افرادى بايد در طبقۀ دوم يا پشت بام مسجدالحرام طواف داده شوند. آيا چنين طوافى كفايت مى‌ع‌كند يا نه، وظيفۀ آنان چيست؟