64در ميان اين همه حجاج كه بعد از رفتن غيره شد، جمعاً عرب، فارس و عجم كه شيعه اثناعشر بودند، از دوازده هزار زياد نمىشد. قونسول، قراول اطرافِ حجّاج گذاشت و شريفِ طايف پنجاه نفر فرستاده بود در اطراف چادرها محافظه مىكردند و روز عرفه شد و آن زمين كه از مخالفين پر بود، آن روز تمام شيعه مانده بدون واهمه و تقيه در چادر حاجى على آقا حملهدار فرش انداختند، روضه خوانى شد.
در ميان حجاج، روضهخوان از اهل هر شهر بود. در چنان مكان مقدسى همه احرام بسته در درگاه خداوند كه عرفات جاى دعا كردن است، خداوند عالم به نظر رحمت در عرفات به حجاج نظر نموده و گناه ايشان را بيامرزد! ملاحظه كن تعزيهدارى حضرت سيدالشهدا عليه السلام چه قسم در آنجا با خلوص نيت مىشود و گمان ندارم كه آن جور تعزيه دارى در روى زمين بوده باشد!
و اوّل اعمال حج كه از وقت ظهر روز عرفه است تا غروب تمام مشغول دعا و نماز مناجات خداوند عالم از همه قبول فرمايد و روز عرفه را سنّىها عيد نمودند، پيش از ظهر نماز ظهر خواندند و حال آنكه هر عمل بايد در موقع باشد و هر قرار كه فرمودهاند بى كم و زياد بجا آورده باشند.
درخصوص مخالفين، حديثى روايت شده كه در يوم عاشورا بعد از شهادت آن حضرت، منادى ميان آسمان و زمين ندا كرد خداوند عالم توفيق دو عيد را به اين قوم قسمت نفرمايد و از ثواب عيدين بى بهره مانند! اين است كه جهت نفرينِ آن منادى، كه جبرئيل است يا ديگر مخالفين از اعمال عيدين بى بهره هستند. بعد از غروب از عرفات كوچ نموده، روانۀ مشعرالحرام شديم و سنّىها نه در عرفه اعمالشان درست شد، نه در مشعر، نه در منا، همۀ اعمال را يك روز پيش از وقت نمودند! در ماه مبارك در عليه [استانبول] بودم. عيد فطر را يك روز پيشتر نمودند. همين جهت است كه به آنها ثواب عيد نرسيد.
در منا