20سنگ ريزه با انگشت شست و ناخن انگشت اشاره) با دست راست را مستحب بدانيم.

بند سوم: معناى خذف در روايات

تنها روايتى كه در بارۀ كيفيت رمى به صورت خذف وارد شده، روايت احمد بن محمدبن ابى نصر البزنطى از حضرت رضا (ع) مى باشد. اين روايت دو طريق دارد؛ در «وسائل الشيعه» چنين آورده است:

الف)

مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ، عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا، عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ، عَنْ أَبِي الْحَسَنِ (ع) قَالَ: «حَصَى الْجِمَارِ تَكُونُ مِثْلَ الْأَنْمُلَةِ - إِلَى أَنْ قَالَ - تَخْذِفُهُنَّ خَذْفاً وَ تَضَعُهَا عَلَى الْإِبْهَامِ وَ تَدْفَعُهَا بِظُفُرِ السَّبَّابَةِ، قَالَ: وَ ارْمِهَا مِنْ بَطْنِ الْوَادِي وَ اجْعَلْهُنَّ عَلَى يَمِينِكَ كُلَّهُنَّ.» الْحَدِيثَ.

ب)

«و رواه الشيخ بإسناده عن محمد بن يعقوب و رواه الحميري في (قرب الاسناد) عن احمد بن محمد بن عيسى، عن احمد بن محمد بن ابي نصر البزنطي، عن أبي الحسن الرضا (ع)» . ¹

در واقع طريق دوم روايت، همان طريق حميرى است و با توجه به تفاوت متن قرب الاسناد (هر چند جزئى) با آنچه از وسايل الشيعه نقل شد، متن روايت را به نقل از قرب الاسناد نيز مى آ وريم:

قَالَ فِي رَمْيِ الْجِمَارِ: «ارْمِهَا مِنْ بَطْنِ الْوَادِي، وَ اجْعَلْهُنَّ كُلَّهُنَّ عَنْ يَمِينِكَ، وَ لَا تَرْمِ أَعْلَى الْجَمْرَةِ، وَ لْتَكُنِ الْحَصَى مِثْلَ أَنْمُلَةٍ» وَ قَالَ فِي الْحَصَى: «لَا تَأْخُذْهَا سَوْدَاءَ وَ لَا بَيْضَاءَ وَ لَا حَمْرَاءَ خُذْهَا كُحْلِيَّةً مُنَقَّطَةً تَخْذِفُهُنَّ خَذْفاً، تَضَعُهَا عَلَى الْإِبْهَامِ وَ تَدْفَعُهَا بِظَهْرِ السَّبَّابَةِ» وَ قَالَ: «تَقِفُ عِنْدَ الْجَمْرَتَيْنِ الْأَوَّلَتَيْنِ وَ لَا تَقِفْ عِنْدَ جَمْرَةِ الْعَقَبَةِ» . ²

اين روايت از نظرسند صحيح است. و اما از نظر دلالت درهردو طريق

شاهد جمله

«تَخْذِفُهُنَّ خَذْفاً، تَضَعُهَا عَلَى الْإِبْهَامِ وَ تَدْفَعُهَا بِظَهْرِ السَّبَّابَةِ» مى باشد كه در نسخۀ وسايل به جاى كلمۀ «بظهر» كلمه «بظفر» به كار رفته، كه در واقع هر دو، يك مصداق خارجى و عينى دارند اما در نسخۀ وسايل بعد از عبارت

«تَخْذِفُهُنَّ خَذْفاً» حرف «و» به كار رفته، اما در نسخۀ قرب الاسناد وجود ندارد و مطلوب در استشهاد ما نبودن آن است تا عبارت بعدى تفسير «خذفاً» تلقى شود. بنابر اين، نسخۀ قرب الاسناد صحيح‌تر به نظر مى رسد و عبارت

«تَضَعُهَا عَلَى الْإِبْهَامِ وَ تَدْفَعُهَا بِظَهْرِ السَّبَّابَةِ» تفسير چگونگى خذفاً مى باشد.

خلاصه اين‌كه از نظر روايت، پرتاب خذفاً؛ يعنى قرار دادن سنگ‌ريزه در داخل انگشت شست و پرتاب به وسيلۀ انگشت اشاره است.