متن کتاب میقات حج (فارسی) - جلد 85 - صفحه 37

(5 تا 192)

37و تقصير تنها براى كسى است كه حَجَّة الاسلام بجا آورده باشد.

سند حديث : «عِدَّة مِن أصحابنا» كه جاى بحث ندارد. در وثاقت سهل بن زياد اختلاف است. برخى از رجال شناسان؛ مانند مرحوم نجاشى ¹و مرحوم شيخ طوسى در برخى از موارد ²او را تضعيف مى كنند و از معاصرين مرحوم آيت الله خوئى وثاقت او را ثابت نمى د ا ند. ³در برابر آن، مرحوم شيخ طوسى در برخى از موارد او را توثيق مى كند ⁴و مرحوم وحيد بهبهانى وجوه متعدد بر وثاقت ايشان ⁵بيان مى كند و از معاصرين، حضرت آيت الله شبيرى زنجانى نيز به وثاقت ايشان اعتقاد دارد. ⁶به نظر نگارنده قول به وثاقت سهل اقوى است. مراد از احمد بن محمد، احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى است كه مرحوم كلينى در برخى از اسناد به آن تصريح مى كند. ⁷وى ثقه ⁸و از اصحاب اجماع است. ⁹على بن ابى حمزه فردى است كه جاى دقت دارد. در اينكه على بن ابى حمزه از بزرگان واقفيه بوده، شكى نيست ¹⁰و به همين جهت، بسيارى از بزرگان رواياتى را كه از طريق او نقل شده، ضعيف شمرده ا ند؛ ليكن برخى از بزرگان؛ مانند استاد بزرگوار آيت الله شبيرى زنجانى به تبع مرحوم شيخ بهايى عقيده دارند ثقاتى كه از او إكثار حديث دارند، روايات را در زمان استقامت او اخذ و تحمل كرده ا ند و معيار صحيح و ضعيف بودن، زمان اخذ است. ¹¹حضرت آيت الله سبحانى نيز به اين ديدگاه عقيده دارند. ¹²برخى از بزرگان؛ مانند علامۀ مجلسىِ اول نيز او را موثق مى د انند. ¹³به نظر مى رسد اين مبنا مبناى وجيه و قابل اعتماد است. بنابراين، طبق اين مبنا به اين روايت مى توان عمل نمود.

ابى بصير، يحيى بن قاسم اسدى است ¹⁴و ثقه و از بزرگان روات بوده است. ¹⁵بنابراين، اين روايت از جهت دو نفر مورد بحث است؛ يكى از جهت سهل بن زياد و ديگرى از جهت على بن ابى حمزه، به ويژه على بن ابى حمزه. مرحوم آيت الله خوئى اين روايت را به جهت على بن أبى حمزه ضعيف مى شمارد. ¹⁶از اين رو، قبول اين روايت، مبنايى است. به نظر برخى، مانند آيت الله شبيرى زنجانى اين روايت، صحيح و معتبر است، ليكن به نظر بيشتر بزرگان از جمله آيت الله خوئى ضعيف است.

دلالت حديث : دلالت روايت، بر اينكه صروره كسى است كه حَجَّة الاسلام انجام نداده باشد، روشن است؛ زيرا در اين روايت، صروره را در برابر كسى قرار مى د هد كه حَجَّة الاسلام انجام داده باشد. به ويژه در بيان تكليف اين شخص از واژه «إنّما» استفاده مى كند كه ظهور عرفى در حصر دارد.

نتيجۀ معناى صروره

: در لغت، صروره به معناى كسى است كه هيچگاه حج انجام نداده است، حال اگر روايت معتبرى خلاف اين را بگويد و صروره را در مورد شخصى كه حَجَّة الاسلام انجام نداده، به كار ببرد، بايد معناى لغوى را بدان محدود كرد و اينگونه توجيه نمود كه در بسيارى از موارد، در لغت معناى غالبى و رايج به كار مى رود و غالباً افرادى كه براى بار اول به حج مشرف مى شوند، براى

1) . رجال النجاشى، ص185

2) . الفهرست، ص228

3) . معجم رجال الحديث، ج 8، صص 340 و 341

4) . رجال الطوسى، ص387

5) . تعليقة على منهج المقال، ص197

6) . كتاب النكاح، ج 17، ص5604

7) . ر. ك، كافى، ج 4، ص273 و 351 و386 و 392 و. . .

8) . رجال النجاشى، ص75، الفهرست، ص50، رجال الطوسى، ص332

9) . رجال الكشى، ص556

10) . رجال النجاشى، ص249-250، الفهرست، ص283

11) . ر. ك، كتاب النكاح، ج 16، ص5142؛ ج 18، ص5906؛ ج20، ص6361-6362

12) . الحج فى الشريعة الاسلامية الغراء، ج5، ص226

13) . روضة المتقين، ج 2، ص430، ج 3، ص441 و 442، ج4، ص182

14) . ر. ك، معجم رجال الحديث، ج 20، ص75

15) . رجال النجاشى، ص441

16) . موسوعة الإمام الخوئي، ج29، ص328

مشخصات کتاب

میقات حج (فارسی)جلد:85نویسنده:جمعی از نویسندگانناشر:[بی نا]محل نشر:تهران - ایران

دریافت فایل ارجاع:

BibTex | Endnote

سایر جلدهای کتاب:

جلد 1جلد 2جلد 3جلد 4جلد 5جلد 6جلد 7جلد 8جلد 9جلد 10جلد 11جلد 12جلد 13جلد 14جلد 15جلد 16جلد 17جلد 18جلد 19جلد 20جلد 21جلد 22جلد 23جلد 24جلد 25جلد 26جلد 27جلد 28جلد 29جلد 30جلد 31جلد 32جلد 33جلد 34جلد 35جلد 36جلد 37جلد 38جلد 39جلد 40جلد 41جلد 42جلد 43جلد 44جلد 45جلد 46جلد 47جلد 48جلد 49جلد 50جلد 51جلد 52جلد 53جلد 54جلد 55جلد 56جلد 57جلد 58جلد 59جلد 60جلد 61جلد 62جلد 63جلد 64جلد 65جلد 66جلد 67جلد 68جلد 69جلد 70جلد 71جلد 72جلد 73جلد 74جلد 75جلد 76جلد 77جلد 78جلد 79جلد 80جلد 81جلد 82جلد 83جلد 84جلد 85جلد 86جلد 87جلد 88جلد 89جلد 90جلد 91جلد 92