36
2. حسنه يا صحيحۀ معاويۀ ين عمار:
«عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ الله (ع) قَالَ يَنْبَغِي لِلصَّرُورَةِ أَنْ يَحْلِقَ وَ إِنْ كَانَ قَدْ حَجَّ فَإِنْ شَاءَ قَصَّرَ وَ إِنْ شَاءَ حَلَقَ. .» .
1
امام صادق (ع) فرمود: «بر صروره شايسته است كه حلق كند و اگر [حاجى] حج انجام داده، اگر خواست تقصير كند و اگر خواست، حلق نمايد.»
3. صحيحۀ معاويۀ بن عمار:
«الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ الله (ع) قَالَ: يَنْبَغِي لِلصَّرُورَةِ. . .» .
2
سند حديث: على بن ابراهيم ثقه است. 3ابراهيم بن هاشم نيز گرچه تصريح به وثاقت نشده و از اين جهت برخى او را ممدوح شمرده 4و روايتش را حسن شمرده ا ند، 5ليكن متأخران او را ثقۀ عدل مى رسد. ابن ابى عمير 6و معاويۀ بن عمار 7نيز از ثقات است. بنابراين، اين روايت، به نظر برخى حسنه و به نظر برخى صحيحه است. در سند دوم اين روايت حسين بن سعيد ثقه است؛ چنانكه پيشتر ذكر شد، بقيۀ روات هم با روايت قبلى مشترك است. بنابراين، اين روايت به اتفاق همه صحيحه است. 8
دلالت حديث : از جهت مدلول نيز امام (ع) ، در برابر صروره، كسى را بيان مى كنند كه حج انجام داده است. حج در اين روايت، اطلاق دارد و شامل حَجَّةالاسلام وحج براى ديگران مى شود.
بسيارى از بزرگان اين روايت را دليل بر وجوب حلق بيان كرده ا ند و از جهت دلالت، مورد مناقشه قرار نداده ا ند؛ ليكن مرحوم آيت الله خويى قطعى گرفته، گفته ا ند: صروره كسى است كه اولين حج را بجا مى آ ورد؛ حَجَّة الاسلام باشد يا نباشد و سپس به دلالت روايت بر وجوب حلق اشكال كرده اند. 9به نظر مى رسد اين بيان هنگامى تمام است كه قطعى باشد صروره به معناى كسى است كه اولين حج را بجا مى آ ورد؛ چه حَجَّة الاسلام باشد يا نباشد، در صورتى كه همين مسأله اول الكلام است.
دستۀ دوم : از ظاهر برخى از روايات استفاده مى شود صروره به معناى كسى است كه حَجَّة الاسلام انجام نداده باشد؛ مانند روايت ابوبصير:
«عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ الله (ع) قَالَ: عَلَى الصَّرُورَةِ أَنْ يَحْلِقَ رَأْسَهُ وَ لَا يُقَصِّرَ وَ إِنَّمَا التَّقْصِيرُ لِمَنْ حَجَّ حَجَّةَ الْإِسْلَامِ » . 10
«امام صادق (ع) فرمود: بر صروره [لازم] است كه سرش را بتراشد و تقصير نمى كند