متن کتاب میقات حج (فارسی) - جلد 82 - صفحه 57

(5 تا 192)

57قاسم، ¹حسن زاهد، حمزه، ابوجعفر، محمد الاصغر الاقساسى، عيسى، يحيى، عمر و احمد. ²

دومين شخصى كه در نامۀ مأمون به عنوان متولى فدك معرفى شده، محمد بن عبدالله بن حسين الاصغر بن امام على بن الحسين زين العابدين عليها السّلام است، اگر چه در برخى منابع با عنوان محمد بن عبدالله بن حسن بن امام سجاد (ع) آمده است، اما پس از مراجعه به كتب انساب معلوم شد كه حسين به‌جاى حسن تصحيف شده است.

وى سيدى جليل القدر و برادر همسر هارون الرشيد بود. محمد، يك فرزند به نام حسن ملقّب به هارون داشت كه از او نسلى باقى مانده است. ³متأسفانه در منابع تاريخى، رجال و انساب هيچ نامى از او برده نشده و تنها دربارۀ پدر و برادر و خواهرانش گزارشى را برخى علماى انساب ثبت كرده‌اند.

پدرش عبدالله بن حسين الأصغر، سيدى جليل‌القدر، صاحب نفوذ در مدينه و زاهدى خدا ترس بود، ⁴مادرش خالد، يا اُمّ خالد دختر حمزة بن مصعب بن زبير بن عوام بود. ⁵برخى نوشته‌اند كه مادر عبدالله، كنيزى نصرانى بود، پدرش او را آزاد كرد و سپس با او ازدواج نمود و پس از چندى با همان مذهب وفات يافت. ⁶

عبدالله، علاوه بر محمدكه متولّى فدك بود، يازده پسر و دختر داشت كه اسامى آنان عبارتند از: جعفر ملقّب به صحصح، قاسم، عبدالله، على، عبيدالله، ابراهيم، بكر وعلى، فاطمه، زينب و امّ‌سلمه. ⁷

برخى عبدالله را ملقّب به عقيقى مى‌دانند. ⁸او از سه فرزند خود تداوم نسل دارد كه عبارتند از: عبدالله، قاسم و جعفر. ⁹

ابو نصر بخارى مى‌نويسد: زينب بنت عبدالله، خواهر محمد متولى، همسر هارون الرشيد شد. اما او از اين ازدواج راضى نبود و لذا امتناع مى‌كرد. اما غلام هارون خواست دست و پايش را ببندد تا خليفه بتواند كارى كند، اما زينب افتاد و دو تا از دنده‌هاى پهلويش شكست. هارون اين را به فال بد گرفته و او را به خانواده‌اش پس فرستاد و ساليانه چهارصد دينار برايش مى‌فرستاد ¹⁰هنگامي‌كه مأمون خليفه شد، از اين ساليانه دريغ نورزيد ¹¹و برادرش را نيز متولّى فدك كرد.

سيد جعفر اعرجى، قبر قاسم بن عبدالله بن حسين اصغر را در كردستان و عبيدالله بن عبدالله را در عبدسى مى‌داند. ¹²امّ سلمه دختر عبدالله و خواهر زينب، همسر على بن عبيدالله الأعرج بن حسين الأصغر بن امام سجاد (ع) بود كه به زوج صالح مشهور بودند ¹³و از اصحاب امام رضا (ع) به شمار مى‌رفتند. ¹⁴قبورى به آنان در سمنان، فراهان و صالح آباد ايلام مشهور است. ¹⁵

1) . الفصول الفخريه، ص 152؛ سراج الانساب، ص102

2) . تهذيب الانساب، ص190؛ لباب الانساب، ج2، ص543؛ الاصيلى، ص249؛ الفخرى، صص 39 - 57؛ الشجرة المباركه، ص130

3) . المعقبون من آل ابى‌طالب، ج3، ص206

4) . الاصيل، ص283، «فكان سيداً جليلاً زاهداً ورعاً، من ذوى الأقدار الجليلة، اسد زبيرية» .

5) . الشجرة المباركه، ص57؛ الدرالمنثور، ص354

6) . معالم انساب الطالبين، ص218

7) . المجدى، ص409

8) . عقيق منطقه‌اى در حوالى مدينه است. الشجرة المباركه، ص71

9) . تهذيب الانساب، صص 221 و 236 و 242

10) . سر السلسلة العلويه، ص112

11) . المجدى، ص410؛ الأصيلى، ص284

12) . الدرالمنثور، ص354

13) . سرالسلسلة العلويه، ص113

14) . معجم رجال الحديث، ج14، ص181

15) . اميران مظلوم، صص 88 - 86؛ على صالح، صص40 - 12؛ دانشنامه بقاع و اماكن متبركه، ج11، صص 402- 368

مشخصات کتاب

میقات حج (فارسی)جلد:82نویسنده:جمعی از نویسندگانناشر:[بی نا]محل نشر:تهران - ایران

دریافت فایل ارجاع:

BibTex | Endnote

سایر جلدهای کتاب:

جلد 1جلد 2جلد 3جلد 4جلد 5جلد 6جلد 7جلد 8جلد 9جلد 10جلد 11جلد 12جلد 13جلد 14جلد 15جلد 16جلد 17جلد 18جلد 19جلد 20جلد 21جلد 22جلد 23جلد 24جلد 25جلد 26جلد 27جلد 28جلد 29جلد 30جلد 31جلد 32جلد 33جلد 34جلد 35جلد 36جلد 37جلد 38جلد 39جلد 40جلد 41جلد 42جلد 43جلد 44جلد 45جلد 46جلد 47جلد 48جلد 49جلد 50جلد 51جلد 52جلد 53جلد 54جلد 55جلد 56جلد 57جلد 58جلد 59جلد 60جلد 61جلد 62جلد 63جلد 64جلد 65جلد 66جلد 67جلد 68جلد 69جلد 70جلد 71جلد 72جلد 73جلد 74جلد 75جلد 76جلد 77جلد 78جلد 79جلد 80جلد 81جلد 82جلد 83جلد 84جلد 85جلد 86جلد 87جلد 88جلد 89جلد 90جلد 91جلد 92