35آن دو جمره، و وقت زدن جمرات از طلوع آفتاب است تا غروب و بهتر آن است كه در نزد زوال بيندازد.

و مخفى نماند كه وجوب ماندن هر سه شب و زدن هر سه جمره در سه روز در وقتى است كه كسى دراحرام صيد كرده باشد يا با زن نزديكى كرده باشد، بايد تا غروب آفتاب روز دوازدهم در منا بماند ¹و اگر كسى در احرام صيد نكرده باشد و از زنان اجتناب كرده باشد و پيش از غروب آفتاب روز دوازدهم از منا بيرون رود، همچنانكه حال متعارف حجاج است، ماندن شب سيزدهم در منا و رمى سه جمره در روز سيزدهم از او ساقط است و بر او واجب نيست.

و سنت است كه مادامى كه در منا است، نمازهاى واجب و سنت را در مسجد خيف به‌جاآورد و بهترين مواضع مسجد خَيف، مسجد حضرت رسول] ص [است؛ يعنى آنچه در عهد آن حضرت مسجد بوده است و از نزد مناره كه در وسط مسجد است و متصل به آن قبه نباشد، تا سى ذرع از سمت قبله و سى ذرع از جانب راست و سى ذرع از جانب چپ مسجد آن حضرت است. ظاهر آن است كه محراب آن حضرت، محرابى باشد كه حال در آن قبه است ²يا نزديك به آن است و مخفى نماند كه آنچه مذكور شد از آمدن به مكه از جهت به جا آوردن پنج عمل بعد از تقصير در منا و بعد از آن، معاودت نمودن به منا از جهت بيتوته شب‌هاى ايام تشريق و رمى جمرات در ايام تشريق يكى از دو طريق است كه جايز است و بهتر است.

و طريق ديگر كه آن نيز جايز است آن است كه بعد از رمى جمرۀ عقبه و قربانى و تقصير در منا، روز عيد به مكه نرود بلكه در منا بماند و بيتوتۀ شب يازدهم و دوازدهم به‌عمل آورد و در روز يازدهم و دوازدهم رمى جمرات كند و پيش از غروب روز دوازدهم يا روز سيزدهم به مكه رود و پنج عمل مكه را به‌جاآورد و بعد از اتمام اين اعمال، حج او تمام است و مى‌تواند به وطن خود معاودت كند، ليكن سنت است كه وداع خانۀ كعبه را به‌جاآورد؛ به اين طريق كه هفت شوط طواف وداع بكند و نيت چنين كند كه: «هفت شوط طواف وداع خانۀ كعبه مى‌كنم از جهت آنكه سنت است قربة إلى الله» و در هر شوطى حجرالأسود و ركن يمانى را در برگيرد و اگر در هر شوط ممكن نشود در شوط اول و آخر در برگيرد و بعد از طواف، مستجار را در بر گيرد و حوائج خود را طلب كند، آنگاه به نزد حجرالأسود رود و دست چپ را بر حجر گذارد