32«عباس بن معروف از برخى از اصحاب، از امام صادق (ع) مىگويد: از حضرتش پرسيدم: محرمى، رفيقى دارد كه بيماراست و بر سرش سايه گرفته است، آيا براى آن بيمار جايز است استظلال كند؟ امام (ع) در پاسخ فرمود: آرى.»
مجموع اين روايات و برخى روايات فصل پيشين، به صراحت بر جواز استظلال در حالت اضطرار دلالت دارند. روايتىكه به عنوان معارض بر عدم جواز استظلال دلالت كند وجود ندارد.
سوال: آيا بر استظلال در حالت اضطرار كفاره واجب است؟
پاسخ: كفاره واجب است. فقهاى بزرگوار به آن فتوا دادهاند ودليل آن، رواياتى است كه در فصل كفارات به آن خواهيم پرداخت.
فرع؛ همراه معذور
سوال: آيا استظلال براى همراه معذور جايز است؟
پاسخ: جايز نيست. به دليل دو روايت.
1. «عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِيسَى الْكِلاَبِيِّ، قَالَ: قُلْتُ لأَبِي الْحَسَنِ الأَوَّلِ (عليهماالسلام) إِنَّ عَلِيَّ بْنَ شِهَابٍ يَشْكُو رَأْسَهُ وَ الْبَرْدُ شَدِيدٌ وَ يُرِيدُ أَنْ يُحْرِمَ، فَقَالَ: إِنْ كَانَ كَمَا زَعَمَ فَلْيُظَلِّلْ وَ أَمَّا أَنْتَ فَاضْحَ لِمَنْ أَحْرَمْتَ لَهُ» . 1
«عثمان بن عيسى مىگويد: به ابوالحسن امام موسى بن جعفر (عليهماالسلام) عرض كردم: على بن شهاب در مورد سرش شكايت دارد. سرما شديد است و او مى خواهد محرم شود. امام (ع) فرمود: اگر گمان مى كند چنين مشكلى دارد، پس تظليل كند. اما تو آفتاب بگير براى كسى كه برايش احرام بستى.»
در اين روايت به صراحت با دستور
«أَمَّا أَنْتَ فَاضْحَ لِمَنْ أَحْرَمْتَ لَه» ، به همراه معذور اجازۀ استظلال نمىدهد.
2. روايت صحيح بكربن صالح كه مىگفت: عمهام همراه من است. امام جواد (ع) فرمود: فقط براى او سايهبان درست كن؛ يعنى بايد خودت پرهيز كنى، ولو معذورى را همراهى مىكنى.