473. مطابق نقل كافى، در روايت صحيحۀ معاوية بن عمار از امام صادق (ع) ، آمده است كه فرمود:
«طُفْ بِالْبَيْتِ»
1
اين روايات، وجوب طواف را بيان كرده و از اطلاق آن ميفهميم كه هرگونه طوافى است. همچنين در واقع، آنچه «عرف» از وجوب طواف در مى‌يابد، چرخيدن به دور بيت الله است، آنگونه كه همۀ مسلمانان و متشرعين انجام مى‌دهند. پس در اين صورت كه مسلمانان در حال چرخيدن دور خانۀ خدا هستند، طواف محقّق مى‌شود و امر شارع مبنى بر وجوب طواف، امتثال مى‌يابد.
فردى را در نظر بگيريد كه از طبقۀ فوقانى مسجدالحرام، طواف كنندگان راكه متصل به هم هستند، مشاهده نمايد، در اين هنگام مى‌بيند كه همگى در حال طواف پيرامون خانۀ خدا هستند و فرقى در محدودۀ بين بيت و مقام و غير آن نمى‌گذارند. آرى، اگر به فرض كه هيچ كس در مسجد الحرام در حال طواف نباشد و كسى با فاصلۀ زياد پيرامون كعبه بچرخد (بهگونه‌اى كه عرف آن را طواف نداند) طواف شرعى تحقّق نيافته است. 2البته اين سؤال مطرح است كه آيا صدق عرفى طواف در خصوص فرض اتصال به صف طائفين محرز است و يا آنكه على الاطلاق صدق عرفى را براى كسى كه در مسجد طواف مى‌كند محرز مى‌دانيم.
در پاسخ گفته مى‌شود: مقتضاى اطلاقات، صحت طواف در صورت صدق عرفى است و هر جا كه در مسجدالحرام طواف كند، صدق عرفى طواف بالبيت محرز است. آرى در صورت اتصال طواف‌كنندگان و به ويژه در هنگام ازدحام جاى شك و ترديد باقى نمى‌گذارد.
بنابراين، قدر صحيح اين است كه اگر از بيرون مسجد الحرام بگردد، طوافش دور مسجد است نه كعبه، ولى مادام كه داخل مسجد الحرام دور خانه مى‌گردد، هر اندازه هم فاصله داشته باشد طوافش طبعاً دور خانه است.
دو) روايت
معتقدين به اين ديدگاه - عموماً - به يك روايتِ قابل توجه استدلال كردهاند و آن