39
كَه بكارى بر نيايد گندمى
26
همان‌طور كه قصد پيامبر (ص) در سفر معراج، لقاى حضرت پروردگار بود ولى به تبع اين وصال هزاران چيز ديگر در ملاقات حاصل و اسرار فراوانى بر وى آشكار شد، حاجى نيز بايد قصدش از سفر حج ملاقات صاحب خانه باشد كه در اين صورت به تبع صاحب خانه، خود خانه و صدها چيز ديگر نيز به دست مى‌آيد. اسرار نهفته در اعمال مربوط به حج و كعبه و هر آن‌چه به كعبه مربوط است بى نهايت است به‌گونه‌اى كه در حديث آمده است:
زراره به امام صادق (ع) گفت: فدايت شوم، چهل سال است كه در مورد حج از تو مى‌پرسم و تو مدام پاسخ مى‌دهى. آيا مسائل حج تمامى ندارد؟ ! امام فرمود: اى زراره، خانه‌اى كه دو هزار سال، قبل از خلقت آدم زيارتگاه بود، چگونه مسائل مربوط به آن در طول چهل سال تمام مى‌شود!27
اگر مناسك حج در چند روز به پايان مى‌رسد، معارف حج طىّ صدها سال هنوز به پايان نرسيده است. حجى‌كه هزاران حجّت الهى در تاريخ بشر آن را به جا آورده‌اند و هزاران اسرار و معارف در خصوص آن بيان داشته‌اند، مى‌تواند عمود دين باشد. حاجى وقتى حج به جا مى‌آورد در حقيقت كلّ دين را به اجمال به جا آورده است. اين مسأله در بيانات معصومين به صراحت و به كنايه عنوان شده است. براى نمونه، وقتى از امام صادق7 مى‌پرسند: چرا كعبه را «كعبه» ناميدند؟ فرمود: چون به شكل مكعب است. سائل مى‌پرسد: اين را مى‌دانم، مى‌خواهم بيشتر توضيح بفرماييد. امام در ادامه مى‌گويد: چون بيت المعمور كه محاذى كعبه در عرش مى‌باشد نيز مكعب است. سائل مى‌گويد: بيشتر بفرماييد. امام چنين ادامه مى‌دهد كه؛ چون اساس دين بر چهار ركن است، كعبه نيز بر چهار ركن استوار است. اساس دين عبارت است از تسبيحات اربعه؛ يعنى «سُبْحَانَ اللهِ» وَ «الْحَمْدُ لِلهِ» وَ «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ» وَ «اللهُ أَكْبَرُ» . چون اساس دين مثلث و مسدس نبوده بلكه مكعب است. كعبه نيز مكعب مى‌باشد. اگر سائل از امام بيشتر طلب مى‌كرد و به اين مقدار قانع نمى‌شد، يقيناً معارف ديگرى به روى بشريت گشوده مى‌شد.
بنابراين، آن كه به دور كعبه طواف مى‌كند به دور اساس دين كه آن نيز چهار است طواف مى‌كند. بدين جهت در حديث سابق الذكر بيان شد كه تا وقتى كعبه قائم است، دين قائم است؛ زيرا كعبه بر پايۀ دين استوار است. به همين جهت نخستين خانه‌اى است كه براى مردم بنا شده و بناى آن مبارك است. چون بر اساس «اسماء الله» و «تسبيحات اربعه» بنا گرديده است:
«إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ، فِيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ مَقامُ إِبْراهِيمَ، وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً»28