20حجر اسماعيل بخوان.» بنابراين، شش ذراع از آن جزو بيت مى‌باشد. برخى هم گفته‌اند هفت ذراع.
علاَمه روايت تاريخى زير را نيز به عنوان دليل ديگر آورده است:
قبل از بعثت پيامبر خدا (ص) سيلى آمد و خانۀ خدا را خراب كرد. قريش گرد آمدند تا آن را مانند قبل بسازند. هنگام ساخت و تعمير خانه، پول پاك و طيب و هدايا و نذر كم آمد. پس كعبه را از جانب حِجر كم گذاشتند، همچنين شاذروان را. ليكن عبدالله‌بن زبير كه بر مكه تسلّط يافت، كعبه را خراب و طبق نقشۀ حضرت ابراهيم بنا كرد. حَجّاج‌بن يوسف ثقفى كه روى كار آمد، بناى زبير را خراب و كعبه را به حالت بناى كنونى - كه همان بناى قريش است - درآورد.3
رواياتى كه علامه از عامه آورده، نزد فقيهان شيعه اعتبار ندارد و جز اين روايات، دليل ديگرى ذكرنكرده است. بنابراين، نظريۀ علامه - كه شاذّ و نادراست - در برابر قول مشهور قدرت عرض اندام ندارد و از اعتبار و حجّيت ساقط است.
سيد محمد عاملى در كتاب «مدارك الاحكام فى شرح شرايع الاسلام» مى‌نويسد:
روايتى كه سند بر گفتۀ شهيد باشد نيافتيم و بر روايتى كه علامه در تذكره آورده، اعتمادى نيست و بر مدّعاى او نيز مستندى نديديم، علاوه اين كه مدعاى ايشان مخالف با روايات است.4
علامه محمد حسن نجفى دركتاب «جواهرالكلام» ، سخنان علامه را بى‌پايه و اساس دانسته، مى‌نويسد: «اينها حرف‌هايى است بى‌تحقيق كه با روايات بسيارى در تعارض است.»5
آيت الله فاضل \ مى‌نويسد: «اين قول - كه حجر اسماعيل جزو بيت است - با روايات بسيارى در تعارض مى‌باشد.6
* ب: اهل‌سنت به اتفاق، جز شافعى گفته‌اند: حجر اسماعيل جزو بيت است.
ابن قدامه در جايى مى‌نويسد:
«و لنا أنّه من البيت» ؛ «باور ما آن است كه حِجر جزو بيت مى باشد.»
و دليل اين سخن را كه طواف بايد از خارج حجر اسماعيل انجام گيرد، همين مى‌داند. او مى‌افزايد: طواف بايد بيرون از حجر باشد، چون حجر جزو بيت است.7
دلايل اهل سنت
دلايلى كه اهل سنت بر اين نظريه اقامه كرده‌اند، رواياتى است كه از عايشه نقل شده و به آنها اشاره مى‌كنيم.
1. ابن قدامه در المغنى به تفصيل و با دو نقل ذكر كرده است:
الف: پيامبر- صلى الله عليه ]وآله [ و سلّم - به عايشه فرمود: «صلّى فِي الحَجَر فَإنّ الحَجَر مِنَ البَيتِ» ؛ «در حجر نماز بخوان، زيرا آن، جزو بيت و كعبه است.»
ب: عايشه گفت: «دوست داشتم داخل كعبه شوم و در آنجا نماز بخوانم. پس پيامبر خدا - صلّى الله عليه [وآله] و سلّم - دست مرا گرفت و داخل حجر برد و فرمود: در حجر نماز بخوان، اگر خواستى داخل خانه شوى، همانا حجر قطعه‌اى از خانه است.»
و در مورد صحت روايت، ترمذى گويد: اين حديث حسن و صحيح است.8
2. «
عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: سَأَلْتُ رَسُول اللهِ - صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ [وآله] وَسَلَّمَ - عَنْ الْحِجْرِ فَقَالَ هُوَ مِنْ الْبَيْتِ » .9
از عايشه نقل شده كه گفت: از پيامبر خدا (ص) در مورد حجر پرسيدم، فرمود: آن جزو خانه است.»
3. عايشه گويد: پيامبرخدا (ص) به من فرمود: قوم تو، از خانه كم گذاشتند. اگر تجديد عهد آنان با شرك نمى‌شد، آنچه را كم گذاشتند، برمى‌گرداندم. پس اگر بعد از من قوم تو خواستند (كعبه را) تجديدبنا كنند، بيا تا آنچه را كم گذاشته‌اند نشان دهم. پس، نزديك هفت ذراع بود) كه كم گذاشته بودند.»10