15
أَ وَ لَمْ نُمَكِّنْ لَهُمْ حَرَماً آمِناً . 87
و درجاى ديگر فرمود:
أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا جَعَلْنا حَرَماً آمِناً وَ يُتَخَطَّفُ النَّاسُ مِنْ حَوْلِهِمْ أَ فَبِالْباطِلِ يُؤْمِنُونَ وَ بِنِعْمَةِ اللهِ يَكْفُرُونَ .88
خداوند متعال در يك سرزمين بحرانى كه در همه جا كشتار و غارت بود، منطقهاى را در امنيت قرار داد، در حالى كه در بيرون اين منطقه، انسانها ربوده مىشدند و از آن جا كه اين نعمت بزرگ احتياج به شكرگزارى عملى و اعتقادى داشت، فرمود: آيا به جاى شكر و ايمان آوردن به خدا، سراغ باطل مىرويد و به نعمت خدا كفران مىورزيد، آن هم در خانۀ خدا در كانون توحيد به سراغ بت و صنم مىرويد: بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللهِ كُفْراً. . . وَ جَعَلُوا لِلهِ أَنْداداً .89
هم چنان كه در اين عصر، خيلى از افراد به جاى شكر اين نعمت به دنبال بتهاى شرق و غرب به راه افتادند وَ جَعَلُوا لِلهِ أَنْداداً سپس در دنباله آيه چنين نتيجه مىگيرد:
وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللهِ كَذِباً أَوْ كَذَّبَ بِالْحَقِّ لَمَّا جاءَهُ. . . .90
آيا ظلم و ستم از اين برتر تصور مىشود كه انسان به جاى شكر نعمتِ ايمان آوردن به خداوند، در بيت الله و كانون توحيد به سراغ غير الله برود كه اين بدترين نوع كفران نعمت است. پس كعبه: 1. مركز امن بين المللى است 2. به عنوان يكى از نعمتهاى بزرگ الهى در قرآن به شمار رفته است؛ نعمتى كه شرط اساسى و عامل اوليه براى شكلگيرى و قوام هر جامعه است 3. مظلومان تاريخ از سراسر عالم مىتوانند در اين نقطه جمع مىشوند و به دور از هر گونه وحشت، فرياد خود را به گوش جهانيان برسانند تا چارهانديشى شود و وجود چنين امان خانهاى تأثير زيادى در جلوگيرى از ظلم و تجاوز دارد كه جهان بداند چنين جايى وجود دارد كه به داد مظلوم و بىپناه رسيدگى خواهد كرد 4. وجود چنين مركزى فتح باب مذاكرات و رفع مخاصمات بين دول و ملل اسلامى خواهد شد 5. تكرار و تشكيل اين كنگره در هر سال نوعى آموزش تعليم عملى امنيت به مسلمين عالم است تا نمونههايى براى همه ايام سال و ايام عمر در طول زندگى باشد.
جمع بندى
از آنجاكه خداوند متعال كعبه را امانخانه عمومى قرار داد، پس هيچ فردى و گروهى حق نا امن كردن اين مكان مقدس را ندارد؛
مراد از امنيت، امنيت تكوينى وتشريعى و دنيوى و اخروى است واحتمالاً تكوينى قبل از اسلام هم وجود داشت آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ اما تشريعى بعد از اسلام اضافه شد مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً .
بر همه مسلمين فرض و لازم است كه از فرصت مناسب و بىنظير براى رفع تفرقه و مخاصمات، به نيكوترين وجه استفاده نمايند.
ه) مرجع و پناهگاه عمومى
وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً .91
از آنجاكه آيه در مقام يادآورى يكى از نعمتها به پيامبر اسلام يا مردم است92 و با ضمير متكلّم مع الغير آن را به خودش نسبت مىدهد و از سوى ديگر لفظ مثابه هم مطلق و هم با تاء مبالغه93 ذكر شده و از ناحيه ديگر مثابه لفظى است كه معناى وسيعى به همراه دارد؛ به طورى كه بعضى از مفسران تا دوازده معنى براى آن ذكر كردهاند94 كه توجه به همۀ اينها ولفظ «الناس» سبب توجه بيشتر به مثابه بودن خانۀ خدا خواهد شد؛ خانهاى كه ملجأ و مرجع و پناهگاه همه مردم قرار داده شد، مكان مقدسى كه نفع و ثواب مادى و معنوى به همراه دارد، خانهاى كه محل بازگشت و توبه ازگناهان فردى و اجتماعى است و باعث تنبّه و بيدارى از هرگونه غفلت و لغزش و سبب سيراب از آب حيات زندگى خواهد شد.