83
10. ارقم بن ابى‌ارقم
ارقم بن ابى‌ارقم قرشى، صحابى بلند مرتبه و والا مقام پيامبر (ص) و از سابقين به اسلام است. در آغاز رسالت پيامبر ايمان آورد وچنانكه مورّخان آورده‌اند، او سومين نفرى است كه به پيامبر (ص) ايمان آورد.
ارقم بن ابى ارقم، علاقه‌اى فراوان و شديد به پيامبرخدا (ص) و ايمانى عميق به رسالت آن حضرت داشت. از اين رو، مى كوشيد پيامبر را در خانۀ خويش مسكن دهد و مخفى نمايد.
عظمت خانۀ ارقم
خانۀ ارقم بن ابى ارقم به قدرى در تاريخ شهرت يافت كه اين خانه، در دل تاريخ اسلامى، بخش مهم و اثرگذار از تاريخ اسلامى محسوب مى‌گردد. خانۀ ارقم، خانه‌اى است كه براى نخستين بار دعوت اسلامى در اين خانه آغاز گرديد و تبليغ دين در آن انجام شد و اثر مهمى بر دوره‌هاى بعدى تاريخ اسلامى نهاد.
پيامبر (ص) پس از آزارى كه از مشركان قريش ديدند، بگونه اى رسمى خانه ارقم بن ابى ارقم را محل عبادت و تبليغ قرار دادند؛ «رسول گرامى اسلام، خانۀ ارقم را محل عبادت قرار داد و در آن‌جا به تبليغ و پرستش پرداخت.»20
مورخان مسلمان، خانۀ ارقم را بزرگ شمرده‌و دربارۀ آن تعظيم‌ها و تجليل‌ها نموده‌اند.
«كانت دارُهُ عَلَى الصفا وهي الدار التي كان النبي (ص) ، يجلس فيها في الإسلام و يدعوا إلى الإسلام في دار الأرقم، حتّى تكاملوا أربعين رجلاً، فخرجوا يجهرون بالدعوة إلى الله.»21
«خانۀ او بالاى كوه صفا بود و آن، خانه‌اى بود كه پيامبر (ص) درآن خانه مى‌نشست و مردم را به اسلام دعوت مى‌كرد، تا به چهل تن رسيدند، سپس از آن خانه بيرون شده، به صورت علنى به نشر دعوت اسلام اقدام نمودند.»
ارقم بن ابى ارقم در جمع هجرت كنندگان به مدينه بود و در جنگ‌هاى بدر و اُحُد و بسيارى ديگر از جنگ‌ها همگام با پيامبرخدا شركت داشت. پيامبر (ص) در منطقه زريق مدينه به وى خانه اى واگذار كردند و او در آن خانه ساكن شد.
در تاريخ آمده است كه ارقم بن ابى ارقم آماده مى‌شد تا به بيت المقدس برود. پس از آن‌كه آماده شد، به حضور پيامبر آمد تا با وى وداع كند.
«فقال الرسول: ما يخرجك؟ أحاجة أم تجارة؟ قال: لا يا رسول الله، بأبي أنت و أمّي، ولكنّي أريد الصّلاة في بيت المقدس، فقال الرسول: صلاة في مسجدي هذا خير من ألف صلاة فيما سواه من المساجد إلاّ المسجد الحرام» .22
«پيامبرخدا فرمودند: چه چيز باعث شد كه از مدينه خارج شوى؟ آيا نيازى موجب شد يا براى تجارت مى‌روى؟ گفت: هيچ‌كدام، اى رسول خدا. لكن اراده كرده‌ام به سبب فضل بيت المقدس، در آن‌جا نماز بگزارم. پيامبر فرمود: يك نماز در مسجد من بهتر از هزار نماز در غير آن است، مگر مسجدالحرام. با سخن پيامبر، ارقم ابن ابى ارقم از آهنگ خويش منصرف شد و در مدينه ماند.»
پاسخ ارقم به دعوت الهى
ارقم، روزگارى آميخته با عزت و البته پس از پيامبر آميخته با رنج را سپرى كرد و در سال 55 هجرت در مدينه وفات يافت و در بقيع به خاك سپرده شد.
«توفّي بالمدينة سنة خمس و خمسين و هو ابن خمس و ثمانين سنة، وصلي عليه سعد ابن أبي وقاص، ودفن بالبقيع» .23