48وقتى پيامبر (ص) بعد از فتح مكه در آن شهر اقامت گزيد، چندين گروه را براى دعوت به دين خدا، بدون جنگ و خونريزى، پيرامون مكه فرستاد؛ از جملۀ آنان، خالد بن وليد بود كه به سوى بنى جذيمۀ بن عامر بن عبد مناۀ بن كنانه فرستاده شد. وى به محض ورود بر آن گروه، با آنان درگير شد و چند نفرى از ايشان كشت. مردى از دست وى گريخت و نزد پيامبر آمد و خبر به آن حضرت رساند. پيامبر رو به درگاه خدا كرده، گفت: «خدايا! من از كردۀ خالد بن وليد به تو پناه مى‌آورم.» پس از اين ماجرا، على بن ابى‌طالب را فراخوانده، فرمود: «اى على، به سوى آن قوم برو و به امورشان رسيدگى كن و به كار جاهليت پايان ده.» على (ع) به همراه پولى كه پيامبر خدا نزد او نهاده بود، به سوى آنان رفت و ديۀ كشته شدگان را پرداخت و خسارت مالى‌شان را داد؛ به طورى كه ذرّه‌اى از حقوقشان باقى نماند ولى مقدارى از مال نزد على‌بن ابى طالب ماند. در پايان كار از آنان پرسيد: «آيا چيزى از ديه يا مال باقى مانده است كه پرداخت نشده باشد؟» گفتند: خير. فرمود: اين پول را كه باقى مانده، از باب احتياط به شما مى‌دهم؛ چراكه پيامبر چيزى مى‌داند كه شما از آن بى‌خبريد. سپس نزد پيامبر خدا بازگشت و او را از جريان آگاه ساخت. پيامبر فرمود: كار خوب و نيكويى كردى.137
سيره نويسان138 نسبت به گفتۀ ابن اسحاق دربارۀ فرستادن على از سوى پيامبر به ميان قوم بنوجذيمه اتفاق نظر دارند؛ به طورى كه نوشته‌اند: على با درايت و تدبير حكيمانه به اصلاح اين امر پرداخت. اصل اين واقعه را بخارى در صحيحش آورده است.139
وقايع و حوادثى كه در غزوات و سريه‌ها براى على پيش آمد
حوادث و مبارزات
مبارزه در جنگ بدر:
ابن اسحاق نقل مى‌كند كه در جنگ بدر 3 نفر از مشركان به نام‌هاى عتبۀ بن ربيعه، شيبه بن ربيعه و وليدبن عتبه وارد ميدان شدند. جوانانى از انصار با آن‌ها رو در رو شده، پرسيدند: شما كيستيد؟ گفتند: گروهى از انصار. گفتند: ما را با شما كارى نيست. در اين هنگام منادى ندا داد: اى محمد، هماوردان ما را به ميدان فرست. پيامبر خدا (ص) فرمود: «عبيدۀ بن حارث! حمزه و على! برخيزيد.»140
اين سه سواركار برومند توانستند در مبارزۀ تن به تن، بردشمنان چيره شوند واين‌نخستين پيروزى در نخستين نبرد بود كه ميان مسلمانان و كفار و قريش درگرفت. سيره نويسان، گفتۀ ابن هشام دربارۀ مشاركت على به همراه دو تن از همرزمانش در اين پيكار را نقل كرده‌اند. همچنين واقدى،141 ابن سعد،142 ابن عبدالبرّ،143 ابن حزم،144 ابن سيد الناس،145 ابن كثير،146 ابن قيم،147 و ديگران نيز آن را آورده‌اند.
در تأييد گفتۀ‌سيره نويسان، مى‌توان به آنچه در صحيح بخارى از على آمده، اشاره كرد كه فرمود: من در روز قيامت سرآمد مبارزان در پيشگاه خداوند خواهم بود.
قيس148 مى‌گويد: آيۀ «اينان دو گروه‌اند كه دربارۀ پروردگارشان به نبرد پرداختند.»149 در شأن آنان نازل شده و منظور كسانى هستند كه در روز بدر با هماوردان خود مبارزه كردند؛ مانند على، حمزه، عبيده، شيبۀ بن ربيعه، عتبۀ بن ربيعه و وليد بن عتبه.150
مبارزه در نبرد اُحُد
طلحۀ ابن ابى طلحه،151 پرچمدار مشركان در جنگ اُحد وارد ميدان شد و مبارز طلبيد. على (ع) پرسيد: قصد مبارزه دارى؟ طلحه گفت: آرى و اينجا بود كه مبارزه را آغاز كردند و پيامبر خدا با دو زره و يك كلاه خود و سپر، در زير پرچم ايستاده بود؛ على و طلحه به هم رسيدند. على ضربه‌اى بر سر