46
بررسى مشكلات حاجيان پيش از انقلاب در ميز گردى با حضور علامۀ شهيد مرتضى مطهرى 1
حج گزارى ايرانيان همواره و به خصوص پيش از پيروزى انقلاب اسلامى، با مشكلات و گرفتارى هاى فراوانى روبه‌رو بوده است. نا امن بودن راه ها، فقر امكانات بهداشتى و درمانى، نبود حداقل امكانات رفاهى، نابودى صدها هزار لاشۀ قربانى حاجيان، بدرفتارى برخى از حمله‌داران، شيعه آزارى ساكنان مكه و مدينه و. . . بخشى از اين گرفتارى‌ها و مشكلات بوده است.
عالمان و فرهيختگانى كه در آن سال‌ها به حج مشرف مى‌شدند، هنگام رويارويى با اين گونه مسائل، به فكر چاره افتاده، تا از حجم مصائب حجاج بكاهند و زشتى‌ها را به زيبايى‌ها تبديل كنند.
خوشبختانه پس از پيروزى انقلاب اسلامى به رهبرى حضرت امام خمينى1 حج ابراهيمى احيا شد و با پيام‌ها و توصيه‌هاى ايشان، مسؤولان خدمتگزاز به فكر چاره‌انديشى برآمدند، تا آنجا كه امروز بسيارى از مشكلات گذشته مرتفع گرديده و ايرانيان بحمد الله آبرومندترين حج را انجام مى‌دهند.
اجارۀ بهترين منازل براى اسكان زائران، آشپزخانه‌هاى مدرن و بهداشتى جهت طبخ متمركز غذا براى حاجيان، تهيه جزوات و كتب و فيلم‌ها و سى‌دى‌ها و تشكيل جلسات آموزشى توجيهى متعدد براى ضيوف الرحمان، استفاده از روحانيون و مديران لايق و كارآمد براى هدايت كاروان‌ها و نظارت كامل بر عملكرد آنان، از ويژگى‌هاى حج گزارى ايرانيان پس از برقرارى جمهورى اسلامى در ايران است.
ميزگردى كه با حضور علامه متفكر و انديشمند بزرگ اسلامى حضرت آيت‌الله شهيد مطهرى1 و جمعى از انديشمندان اسلامى در حسينيۀ ارشاد برگزار گرديده، بخشى از مشكلات فقهى و اجرايى حج گزارى ايرانيان را به تصوير كشيده كه مقايسۀ آن با وضعيت كنونى مى‌تواند بيانگر تحول به وجود آمده در اين عرصه باشد.
سپاس خداى را كه بيشتر مشكلات ياد شده به همت مسؤولان جمهورى اسلامى و نيز اقدامات انجام شده توسط دولت عربستان مرتفع گرديده است.
اميدواريم تا مشكلات باقيمانده نيز به تدريج از سر راه برداشته شود و حاجيان بتوانند با آسودگى خيال و فراغت بال، پله‌هاى معنويت و رشد را يكى پس از ديگرى پشت سر نهاده، به موفقيت هاى بزرگ معنوى دست يابند.
«ميقات حج»
استاد مطهرى: براى اينكه آقايان محترم توجه بيشتر داشته باشند و بدانند كه جلسۀ ما براى چيست، توضيحاتى مى‌دهم: آقايان مى‌دانند كه اجتماع و جلسۀ ما، در مورد «حج» است. هركس كه به حج ميرود، دو احساس در او پيدا ميشود:
الف) غرور و عظمت؛ مراسم حج، اجتماع بسيار عظيمى است كه هم از نظر كمّى بينظير است و هم از نظر كيفى؛ يعنى اجتماعى است كه متجاوز از يك ميليون نفر از خارج و داخل عربستان، در يك جا جمع ميشوند. و خيال نميكنم در دنيا اجتماع ديگرى مانند آن، از لحاظ كميت وجود داشته باشد.
از لحاظ كيفيت هم، اگر ما تنها همان جنبۀ طبيعى بودن آن را در نظر بگيريم؛ يعنى مردم روى احساسات و ايمان و عقيدۀ خودشان در اينجا جمع ميشوند. هيچ قدرت و زورى و طمعى آن‌ها را جمع نميكند، بلكه آمدنشان برخلاف مطامعشان است؛ يعنى از پول خودشان صرف‌نظر ميكنند. رنجى را متحمّل ميشوند و به حج مى‌روند.
به‌هرحال، بسيار اجتماع عظيمى است و از اين جهت انسان احساس عظمت و غرور ميكند؛ به خصوص اگر اهل مطالعه باشد، ميبيند كه خودِ دين مقدس اسلام، از زبان پيشوايان دين، بلكه اشارات قرآنى، ميرساند كه اين، حكمت و فلسفۀ بزرگى دارد؛ به تعبير قرآن (قِيَاماً لِلناس) است و به تعبير اميرمؤمنان (ع) «تَقْوِيَةً لِلدِّين» است و فلسفهاى دارد. هركسى اين احساس را پيش خود ميكند.