72كردند و نسخه را براى چاپ براى محب‌الدين خطيب فرستادند. وى آن را بانسخه‌اى در الأزهر مقابله و در سال 1384 در 714 صفحه به‌چاپ رساند. به‌نظر حمد جاسر هر دو نسخه يك اصل داشته وبه شدّت مغلوط بوده و به علاوه، بر اساس مسودۀ اولِ مؤلف كتابت شده بوده است.
اين در حالى است كه مؤلف بعدها نسخۀ خود را تكميل كرده و برابر نيمى از كتاب بر آن افزوده است. مسوده در سال 961 تمام شده اما يادداشت‌هايى تا سال 972 بر آن افزوده شده است. طبعاً چاپ جديد آن، كه از حمدجاسر است، بر اساس نسخه‌هاى ديگرى كه آن اضافات را دارد، فراهم آمده است.
حمد جاسر سپس به بيان شرح حال مؤلف پرداخته و در اين باره به تفصيل سخن گفته و در ادامه شرحى از نسخه‌هاى مورد استفادۀ خود هم، ارائه كرده است.
چاپ حمد جاسر در سه جلد و طى 1923 صفحه به انجام رسيده و از آنجا تا ص2299 فهارس متعدد كتاب شامل فهرست اعلام، امكنه، اصطلاحات خاص، قبايل، اشعار و كتب است. بخش اصطلاحات آن، به دليل اشتمال آن‌ها بر لغات و تركيبات فارسى و تركى، عالى است. مؤلف در انتهاى نسخه، ضمن اشاره به اين‌كه مسودۀ كتاب در سال 961 تمام شده، گويا چنان اشارت دارد كه كتابت نهايى در رجب سال 990 بوده است.
اين‌كه اين تعبير از كاتب است يا مؤلف، بايد تحقيق بيشترى صورت گيرد. ارجاعات مقالۀ ما همه به چاپ دارالكتب العلميه است كه ناشرى است با آثار سرقتى از ديگران و بدون تحقيق كه البته به نام تحقيق و تصحيح چاپ مى‌كند.
منابع كتاب
مؤلف در اين كتابِ بسيار با ارزش و پر اطلاع، از منابع مختلفى استفاده كرده است كه به‌طور كلى مى‌توان آن‌ها را شامل دو بخش دانست:
منابع مكتوب: منابع مكتوب وى بسيار گسترده بوده و شامل آثار فراوانى در جغرافى و تاريخ، به خصوص منابع تاريخ و جغرافى مكه است كه تنها به اسامى بخشى از آن‌ها اكتفا مى‌كنيم. گفتنى است، وى به رغم آن‌كه از بسيارى از كتاب‌هاى مورد استفادۀ خود نام مى‌برد، اما در موارد بيشترى مطالبى نقل كرده و منبع آن‌ها را بيان نكرده است. به هر روى، شمارى از منابع او با ذكر برخى از صفحاتى كه از آن آثار نقل شده، به اين شرح است: