65است؛ او درس نخوانده، ليكن در ابعاد مختلف از مسائل اعتقادى و جزايى و كيفرى و اخلاقى و اجتماعى گرفته تا ديگر مسائل سخن گفته است، آن‌هم به‌قدرى متقن و محكم كه تا امروز احكام و قوانين آن چشم صاحبان انديشه و كارشناسان را به خود خيره ساخته است.

نگار من كه به مكتب نرفت وخط ننوشت به‌غمزه مسأله‌آموز صد مدرّس شد

2. يكى ديگر از ابعاد روشنگر رسالت حضرت، معجزات فراوانى است كه از وجود مقدس ايشان صادر گرديد؛ از شقّ القمر گرفته تا تكلّم سوسمار. از حركت درخت گرفته تا شهادت دادن ريگ‌ها به وحدانيت خدا و رسالت حضرت محمد صلى الله عليه و آله از نالۀ ستون مسجد گرفته تا فوّاره زدن چاه خشكيده در اثر آب دهان حضرت و. . . كه در كتاب‌ها موارد فراوانى از اين معجزات ثبت گرديده و به قول علامۀ مجلسى رحمه الله بيش از چهار هزار معجزه از وجود حضرت صادر شده است. سيد عبداللّٰه شبّر نيز مى‌نويسد بيش از هزار مورد از معجزات حضرت در كتب ثبت شده و اخبار رسيده در اين رابطه، فوق تواتر است و براى هر صاحب انصافى موجب يقين مى‌باشد. به ويژه آن‌كه بزرگترين معجزۀ پيامبر صلى الله عليه و آله قرآن است كه از جهات عديده (اسلوب لفظى، غيب گويى، قانون گذارى، صدور آيات از شخص امّى، محفوظ ماندن آن از كم و زياد شدن با وجود دشمنان فراوان و. . .) اعجاز آن ثابت گرديده و امروز در دسترس همه است و با صداى بلند و رسا فرياد مى‌زند: «اگر شما در اين آيات شك داريد و مى‌گوييد آن كلام خدا نيست، بلكه ساختۀ بشراست و مى‌توان مثل آن را آورد، شما نيز يك سوره مانند آن را بياوريد و از تمامى انس و جن و همفكران خود استمداد كنيد، ولى به شما خبر مى‌دهيم كه هرگز نمى‌توانيد مثل آن را بياوريد.» ¹3. بعد روشنگر ديگر از رسالت پيامبر صلى الله عليه و آله، كه همچون خورشيد تابنده براى همگان مشهود است، توجه نمودن به محتواى مكتب و دعوت حضرت است. اسلام در جهت عقايد، ما را دعوت مى‌كند به وجود صانع متعال و توحيد و آمدن روز قيامت و در جهت اخلاق دعوت مى‌كند به تواضع و مدارا و عفو و گذشت و در جهت مسائل اجتماعى به تقويت نمودن نيكوكاران و كناره گرفتن از ستمگران و گنهكاران و در جهت عبادى دستور مى‌دهد به سجده در مقابل ذات احديت و ترك پرستش بت‌ها، و چنانچه آيات قرآن را از ابتدا تا انتها، با دقت بنگريم، هرگز دستور و تكليفى پيدا نمى‌كنيم كه بر خلاف عقل و يا ضد فطرت بشرى باشد.