9 3. بيت الحرام

در «بيت الحرام» ، «بيت» موصوف به «حرام» شده؛ يعنى خانه‌اى كه محترم است: ¹وَ لَاآمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ. ²

جَعَلَ اللّٰهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ. ³

و در جاى ديگرى، موصوف به «محرّم» گرديده است:

رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ. ⁴توضيح بيشتر آن در فصل بعد مى‌آيد.

4. الكعبه

عنوان «الكعبه» نيز در دو جاى قرآن به كار رفته است:

هَدْياً بَالِغَ الْكَعْبَةِ. ⁵

جَعَلَ اللّٰهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ. ⁶

در وجه تسميۀ «بيت‌اللّٰه» به «كعبه» ، چند قول آمده است:

الف: از آنجاكه خانۀ خدا مربع است و عرب‌ها بر خانۀ چهارگوش و مربع كعبه اطلاق مى‌كنند؛ ازاين‌رو، به خانۀ خدا هم «كعبه» اطلاق شد.

چنانكه امام صادق عليه السلام در اين باره مى‌فرمايد:

«. . . لأنّها مربعة، فقيل له و لم صارت مربعة، قال: لأنّها بحذاء البيت المعمور و هو مربّع، فقيل له: و لم صار البيت المعمور مربّعاً؟ قال: لأنّه بحذاء العرش و هو مربع، فقيل له:

و لم صار العرش مربعاً؟ قال: لأنّ الكلمات الّتي بني عليها الإسلام أربع و هي سبحان اللّٰه، والحمدللّٰه و لا إله إلاّ اللّٰه، و اللّٰه اكبر» . ⁷ب: به وسط هر چيزى «كعب» مى‌گويند. از آنجاكه خانۀ خدا در وسط زمين واقع شده، به آن كعبه گفته‌اند. در روايت آمده است گروهى از يهوديان خدمت پيامبر آمدند و از آن حضرت مسائلى پرسيدند؛ از جمله سؤال كردند: از چه رو كعبه را كعبه خوانده‌اند؟ پيامبر پاسخ داد: زيرا خانه در وسط دنيا قرار گرفته است. ⁸ج: هر چيزى كه داراى ارتفاع و بلندى از سطح زمين باشد كعبه گويند. به خانۀ خدا هم كعبه اطلاق مى‌شود؛ زيرا هم ارتفاع ظاهرى دارد و هم ارتفاع و عظمت معنوى. از اين رو،