26«خانۀ مرا براى طواف حاجيان ونمازگزاران و ركوع وسجدهكنندگان پاكدار.»
و نيز آيه:
ثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ. 1
«پس بازگو تا مناسك حج و حلق و تقصير به جاى آرند و به هر نذر و عهدى كه در حج كردند وفا كنند و طواف كعبه را گرد خانۀ عتيق به جاى آرند.»
از متن آيۀ نخست استفاده مىشود كه اين مسأله پيش از بعثت نيز جارى و سارى بوده است. بهطور قطع مىتوان گفت كه اين مراسم از قبل از بعثت به اسلام منتقل شده است. 2البته سابقۀ طواف به هزاران سال قبل از هبوط آدم عليه السلام به زمين، باز مىگردد. فرشتگان از ناحيۀ رذم از آدم استقبال كرده و به او گفتند: ما ده هزار سال پيش از تو، در اين خانه حج گزارديم. آدم پرسيد: شما هنگام طواف چه مىگوييد؟ گفتند: مىگوييم: «سُبْحٰانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاٰ إِلَهَ إِلاّٰ اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ» . 3
اما به نقل از ابن عباس، نخستين كسى كه در زمين بنيان خانۀ كعبه را نهاد و در آن نماز گزارد و بر آن طواف كرد، آدم عليه السلام بود. 4پس از مرگ حضرت آدم عليه السلام، پيامبران ديگر نيز حج گزاردند، چنانكه مجاهد گفته است: هفتاد و پنج پيامبر حج گزارده، طواف كردند. 5از جمله پيامبرانِ طواف كننده، حضرت ابراهيم عليه السلام است كه چون از ساختن بيتالحرام فراغت يافت، جبرئيل پيش آمد و گفت: هفت بار به كعبه طواف كن و او همراه اسماعيل عليه السلام هفت دور طواف كرد و در هر دور، هر دو به تمام گوشههاى كعبه دست مىكشيدند و چون هفت دور تمام شد، هر دو پشت مقام ابراهيم عليه السلام دو ركعت نماز گزاردند. 6در دوران جاهليت نيز مراسم حج و طواف خانۀ خدا همچنان پا بر جا بود، ليكن همانند برخى شعائر طواف جاهلى آميخته با شرك بود. آنها علاوه بر طواف خانه، بر گرد بت نيز طواف مىكردند. در اين مورد نيز اسلام ضمن تأكيد بر امر مهم طواف، سنتهاى غلط موجود را اصلاح كرد.