51روحاء عبور كرد و بر شتر سرخ موى سوار بود كه افسار آن از برگ خرما بود و دو جامه قطوانى (سفيد و كوتاه) دربرداشت و مى‌گفت: لَبَّيْكَ يٰا كَرِيمُ لَبَّيْك » . 1و ازرقى گويد: «پيامبر خدا، موسى عليه السلام بر شتر سرخ موى سواره حج كرد و به روحاء گذشت و دو جامه قطوانى دربرداشت كه يكى را به صورت لنگ بست و ديگرى را بر دوش افكند و طواف خانه كرد و سپس سعى صفا و مروه نمود و درحالى‌كه صفا و مروه را سعى مى‌كرد، ندايى از آسمان شنيد كه مى‌گفت: «لَبَّيكَ عَبْدي أنا مَعَك» و موسى عليه السلام با شنيدن اين ندا به خاك افتاد و سجده كرد» . 2حضرت موسى عليه السلام از پيامبران اولوالعزم بود و امكان نداشت از طريق حجّ صحيح منحرف گردد و به راهى كه جز رضاى خداوند است، ره بسپارد.
بنابراين، انحراف‌هايى كه در حج يهود رخ داده، عملكرد پيروان موسى عليه السلام است كه به تعاليم و اوامر خداوند ملتزم نشده و در نتيجه به انحراف گراييدند و عقوبت گناهانشان را ديدند و به خفّت و ذلّت موسوم شدند؛ آن‌گونه كه خداوند در قرآن كريم فرمود:
. . . ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَ الْمَسْكَنَةُ وَ بٰاؤُ بِغَضَبٍ مِنَ اللّٰهِ ذٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كٰانُوا يَكْفُرُونَ بِآيٰاتِ اللّٰهِ وَ يَقْتُلُونَ النَّبِيِّينَ بِغَيْرِ الْحَقِّ ذٰلِكَ بِمٰا عَصَوْا وَ كٰانُوا يَعْتَدُونَ 3
«نشانۀ ذلّت و بدبختى بر آنان زده شد و مشمول خشم خدا شدند؛ چرا كه نسبت به آيات خدا كفر ورزيدند و پيامبران را به ناحق كشتند، از آن رو كه به تبهكارى و تجاوز گرويدند.»
انحراف يهود در حج
يهوديان سنّت پيامبرشان، موسى كليم اللّٰه را - كه در حج به خانۀ خدا توجه داشت - پيروى نكردند و چنانكه گفتيم، بيشتر تعاليم شريعت موسى و از جمله حج را تحريف كردند. گفتنى است كه در حال حاضر حج از ديدگاه يهوديان واجب نيست و از اركان عبادات آنها به شيوه‌اى كه در اسلام ديده مى‌شود، به شمار نمى‌آيد و حداكثر به عمرۀ مسلمانان شباهت دارد. 4پس از كليم عليه السلام يهود به فرقه‌هاى مختلف درآمدند و هر فرقه‌اى شيوه‌اى را براى حج برگزيد و مكانى را براى