24كردن ميراث فقهى امام - از يك سو - و تاباندن پرتو علوى بر فقه حج - از سوى ديگر - موفق باشيم.
به گونۀ اساسى، مصدر روايات و احاديث اين پژوهش، منابع ذيل است:
1 - اخبار و رواياتى كه منسوب به امام على عليه السلام است و در وسائل الشيعۀ شيخ حرّ عاملى آمده و دربارۀ جوانب گوناگون حج است.
2 - اخبار و رواياتى كه از امام على عليه السلام مربوط به باب هاى مختلف حج مى‌باشد و از مصادر گوناگون حديث و فقه و تفسير، بنا بر مذهب جمهور، دكتر «محمد روّاس قلعه چى» در كتاب «موسوعة فقه على‌بن‌ابى طالب» گرد آورده است.
منبع نخست، اساس پژوهش بوده، دوّمين مصدر با هدف مقارنه و افزايش مناسب به موضوع بحث است. تا آن اندازه كه توانسته‌ايم اين تحقيق را به گونۀ ابواب متعارف فقهى در كتاب حج، تقسيم كرده و باب هايى را كه سخنى از امام على عليه السلام در آن يافت نمى‌شود، حذف نموده‌ايم.
* * *
قسمت نخست، مقدمات حج
اين قسمت در بردارندۀ احكام مقدماتى فقهى فريضۀ حج است كه مربوط به پيش از احرام مى‌باشد. از امام على عليه السلام دربارۀ اين مرحله، احاديثى فقهى گفته شده، كه در نكات آتى تقديم مى‌شود:
1 - وجوب و فضيلت و اركان حج
در شريعت اسلام معروف است:
حج از اعظم شعائر اسلام مى‌باشد و از پيامبر نقل شده است: آن كه مستطيع باشد و انجام حج را به تأخير اندازد تا بميرد، خداوند او را در روز قيامت، يهودى يا نصرانى برمى‌انگيزاند 1.
در اين باره گفته‌هاى بسيارى از امير مؤمنان عليه السلام هست؛ از جمله در خطبه‌اى فرمود:
«آيا نمى‌بينيد خداوند از نخستين آفريده‌هاى خود از آدم تا آخرين آنان را در اين عالم، به سنگ هايى آزمود كه ضرر و سودى نمى‌رساند و نمى‌بيند و نمى‌شنود؟ ! سپس به آدم و فرزندانش دستور داد توجه خود را بدان معطوف كنند.» 2و در خطبۀ ديگر فرمود:
«خداى سبحان بر شما حج بيشتر را