32صادق عليه السلام سعى را محبوب‌ترين مكان‌ها نزد خداوند خوانده، براى اين كه هر جبارى در اينجا ذليل و حقير مى‌شود؛ «وَاِنّما صارَ الْمَسعىٰ أَحَبّ البِقاعُ اِلى‌اللّٰه لِاَنَّهُ يذلّ فيه كُلّ جَبّار» 1
15 - عرفات و مشعر، طور سيناى عارفان 2
از مواقف عظيم حج، پهن دشت عرفات است كه تاريخ كهن دارد و با پيشينۀ حج، از عهد آدم تا ابراهيم و از ابراهيم تا حضرت محمد صلى الله عليه و آله گره خورده است. عرفات «وادى ايمن» عارفان و شاهدِ حضور انبوهِ حاجيان است كه همه كفن پوشان و بدون نام و نشان در تضرع و نيايشِ حق مستغرق‌اند. از ادعيۀ مشهور اين روز دعاى عرفۀ امام حسين و حضرت زين العابدين عليهما السلام است كه درس‌هايى عميق عرفانى و الهى مى‌آموزد كه عقول انسان‌هاى مادى را به ژرفايش راه نيست و جاى آن دارد كه عاشقان حق كه شهر و آبادانى را پشت سر انداخته و به تمنّاى حضور در مهمانى حضرت دوست، راهىِ بيابان‌ها شده‌اند، با مفاهيم اين دعاها كه از چشمه‌سار ولايت جوشيده است دمساز شوند، تا در كوير انقطاع به وصل يار برسند، و حجاب‌ها از ديدگان برچينند و الهى شوند و با ملكوت عالم آشنا گردند و پر و بال در فضاى بى‌كران عشق بگسترانند. به رازهاى عرفانىِ عرفه و عرفات و ادعيۀ مأثوره و سير و سلوك روحانى توجه عميق كنند و اين سير و سفر الهى را تنها به وقوف ظاهرى و به عنوان انجام تكليف برگزار نكنند. به خاطر آورند كه آدم ابوالبشر در اينجا به خطا اعتراف كرد و خدايش مشمول آمرزش خود قرار داد و غروب آن روز مشمول رحمت الهى قرار گرفت. 3ابراهيم خليل در عرفات به مناسك حج واقف و عارف گرديد و دعايش مستجاب شد و اشك ميليون‌ها انسان بر اين سرزمين تفته ريخته تا به مقام عرفان دست يافته‌اند.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
«خداوند را در آسمان‌ها درى است كه از آن به: رحمت، توبه، تفضّل، احسان، جود، كرم، عفو، طلب حاجات و. . . ياد مى شود و روز عرفه، در عرفات، اين در گشوده است.» 4از سخن امام صادق عليه السلام در مصباح آمده است كه: «وَاعْتَرِفْ بِالْخَطاءِ بالْعَرَفات وَ جَدِّدْ عَهْدَكَ عِنداللّٰه لِوَحْدانيَّتِهِ» .