58علّت فتواى شيخ طوسى بر طبق اين روايت، مبنايى است كه وى در اصول داشته كه اشاره به آن مفيد مىنمايد.
مبناى شيخ طوسى در عمل به خبر واحد
شيخ طوسى در عدّةالاصول، مبنايى را براى عمل به خبر واحد ثقۀ غيرامامى ذكر كرده و معتقد است كه علماى شيعه طبق اين مبنا عمل مىكردهاند. با روشن شدن اين مبنا، فتواى طوسى قدس سره طبق خبر ياسين روشن مىشود.
شيخ الطائفه براى عمل به روايات ثقات عامه، ناووسيه، واقفيه و فطحيه، دو شرط قائل است:
1 - خبرى معارض خبر آنها نباشد؛ 2 - طائفه شيعه با فتواى برخلاف آن، از روايت غيرامامى اعراض نكرده باشند.
وى در ادامه، روايتى را از امام صادق عليه السلام نقل مىكند كه فرمود:
اذا نزلت بكم حادثة لاتجدون حكمها فى ماروى عنّا فانظروا الى ما رووا عن على عليه السلام فاعملوا به. 1هرگاه حادثهاى براى شما روى داد كه حكم آن را در آنچه از ما روايت شده نمىيابيد، به آنچه آنان [ عامه ] از على عليه السلام روايت كردهاند، نظر كنيد و بدان جامۀ عمل درپوشانيد.
البته اين حديث، راويان را مقيد به توثيق نمىكند. از اين رو، عدم شهرت آنان به فسق مىتواند در عمل به روايات آنان كافى باشد. شيخ طوسى ادامه مىدهد كه به همين جهت، شيعه به خبر حفص بن غياث، غياث بن كلوب و نوح بن درّاج و سكونى و ديگران عمل كردهاند.
ايشان بر طبق همين مبنا طبق روايت ياسين ضرير فتوا داده است؛ چون روايت مخالف معتبرى در اين موضوع نديده است. و از اينجاست كه مىتوان گفت شيخ در هنگام فتوا، صحيحۀ حلبى را نديده و دليل آن، عدم طرح صحيحه حلبى در استبصار براى حلّ تضاد بين روايات است. 2و اين روايت از زمان علامه حلّى كه در پى علت يابى فتواى اسكافى بوده است، مطرح شده و علامه به فتواى طبق آن اظهار تمايل نموده است. فقهاى مقلّد بعد از شيخ نيز طبق نظر او فتوا دادهاند.
بنابراين طبق مبنايى كه خود شيخ طوسى ذكر كرد، نمىتوان به روايت محمد بن مسلم عمل نمود.