57آنجا نقل كرد و نزد شيعه به بصرى شهرت يافت.
ياسين در حدود سال 161 هجرى از دنيا رفته است. بنابراين امكان روايت وى از امام باقر عليه السلام وجود دارد، ولى امكان روايت محمد بن عيسى بن عبيد از وى بعيد است.
گفتنى است كه شيخ طوسى، خلف بن عمرو زيّات كوفى را از ياران امام صادق عليه السلام معرّفى كرده است 1كه ظاهراً فرزند ياسين بوده است.
* * *
روشن است كه نمىتوان بر اساس چنين روايتى - كه از سند قابل اعتمادى برخوردار نيست - فتوا داد.
جبران ضعف سند
كسانى كه به اين روايت اعتماد كردهاند، گفتهاند كه ضعف سند آن با عمل اصحاب و اجماع جبران مىشود. ولى اين سخن صحيح نيست؛ زيرا اجماع در اينجا ثابت نيست و عمل اصحاب با وجود روايت صحيح، قابل اعتنا نيست. مخصوصاً كه برخى از اصحاب طبق آن فتوا ندادهاند.
آيةاللّٰه خويى بعد از نقل روايت، در بررسى سند آن مىگويد:
والرواية صريحة فى مذهب المشهور ولكنّها ضعيفة سنداً لانّ فى طريقها ياسين الضرير وهو غيرموثق وقدذكرنا غير مرّة انالانجبار بما لااساس له عندنا. 2
روايت محمد بن مسلم در قول مشهور صراحت دارد، ولى از جهت سند ضعيف است؛ زيرا ياسين ضرير كه در سند روايت است موثق نيست. و مكرر گفتهايم كه جبران سند به عمل اصحاب نزد ما اساس ندارد.
طبيعى است زمانى كه سندى قابل قبول نباشد و صحت اسناد آن ثابت نشده باشد، ضعف آن قابل جبران نيست.
علاوه بر اين، عمل به اين روايت از زمان شيخ طوسى آغاز شده است و حدود يك قرن فقهاى ديگر كه عنوان «مقلّده» داشتهاند، از وى پيروى نمودهاند و چون قول ديگرى به نظر نرسيده، طبق آن فتوا دادهاند، تا اينكه علّامه حلّى شايد براى اوّلين بار توجه به فتواى اسكافى كرده و مدرك آن را به دست آورده است و از اين رو در كتاب مختلف و كتابهاى تذكره و منتهى كه احتمالاً بعد از مختلف نوشته است، به اين قول، اظهار تمايل كرده و مبناى قول مشهور را نيز سيره دانسته نه روايت محمد ابن مسلم.