47خليفه در رمضان سال هفدهم كه سيل «ام نهشل» آمده بود، مجدداً مقام را در جايى كه قبلاً قرار داده بود، نهاد و جاى آن را مستحكم كرد. ¹ابن حجر از ابى‌عيينه نقل مى‌كند كه مقام در زمان رسول خدا صلى الله عليه و آله به خانه چسبيده بود و عمر جاى آن را تغيير داد. پس از آن، سيلى آمده آن را برد و عمر بر جايى كه قبلاً تعيين كرده بود، برگردانيد. ²در اقدامات عمر نوشته‌اند:

هوالذى أخّر مقام ابراهيم إلى موضعه اليوم و كان ملصقاً بالبيت. ³

عمر كسى است كه مقام ابراهيم را در جايگاه فعليش قرار داد، در حالى كه به خانۀ خدا چسبيده بوده است.

از برخى روايات چنين استفاده مى‌شود كه چون عمر ازدحام جمعيت را ديد و به خاطر اينكه مطاف تميز و پاك بماند، مقام را از خانۀ خدا جدا ساخته و در اين جايگاه قرار داد. حال ببينيم كه آيا اين اقدام خليفه، مورد پذيرش امامان شيعه بوده است يا نه؟

اعتراض ائمه به تغيير محّل مقام

روايات متعددى وجود دارد كه نشان مى‌دهد امامان شيعه، نسبت به كار خليفۀ دوم ناخرسند بوده‌اند و آن را قبول نداشتند:

1- رواياتى كه قبلاً ذكر شد، همه نشانگر آن بود كه اين كار عمربن خطاب برخلاف عمل رسول خدا صلى الله عليه و آله بوده است و اين خود نشانه اعتراض امامان عليهم السلام به اين كار است؛ گر چه بالصراحه آن را ذكر نفرموده و به گونه گزارش تاريخى مطرح نموده‌اند؛ ولى لحن، لحن اعتراضى است.

2 - اميرالمؤمنين عليه السلام در دوران خلافت خويش، در يك سخنرانى، بدعتها و كارهاى خلافى را بر مى‌شمارد كه امكان تغيير آن براى حضرت ميسّر نشده و اولين مورد را تغيير جايگاه مقام ابراهيم عليه السلام ذكر مى‌كند:

ارأيتم لو أمرت بمقام ابراهيم فرددته إلى الموضع الذى وضعه فيه رسول اللّٰه صلى الله عليه و آله؟ ⁴آيا شما از من مى‌پذيريد، اگر دربارۀ مقام ابراهيم، فرمان دهم و آن را به موضعى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله نهاده، برگردانم؟

3 - در روايات وارد شده است كه يكى از اقدامات امام زمان عليه السلام اين است كه مقام ابراهيم را به جايى كه رسول خدا قرار داده بود، بر مى‌گرداند:

روى ابوبصير قال قال ابوعبداللّٰه عليه السلام:

«اذا قام القائم هدم المسجد الحرام حتى يردّه الى اساسِه وحوّل المقام إلى