55
4 - ادلّۀ مدّعا
ممكن است براى اثبات اين مدّعا كه «عمرۀ مفرده هميشه پسس از حجّ قران و افراد واجب نيست» به ادلّه‌اى تمّسك گردد، آنها را در سه بخش بررسى مى‌كنيم:
الف: روايات
روايات فراوانى وجود دارد كه عمرۀ مفرده از جهاتى مانند حج است؛ از جمله آن جهات شرايط استطاعت، فوريّت و مقدارِ وجوب است. و بى‌شك (در جاى خودش) به دليلهاى گوناگون؛ از جمله اجماع، سيره و روايات 1ثابت شده است كه حج در عمر هر انسانى يك بار بيشتر واجب نيست.
بنابر اين اگر كسى پيش از حج قران و افراد، عمرۀ مفرده را انجام دهد و استطاعت نسبت به آن ندارد، نبايد بر او واجب باشد و اما رواياتى كه دلالت دارد عمرۀ مفره همانند حج است فراوان است؛ از جمله صحيحۀ زراره است كه از ابى‌جعفر، امام باقر عليه السلام در حديثى آورده كه فرمود:
«العمرة واجبة على الخلق بمنزلة الحجّ لأنّ اللّٰه تعالى يقول: وأتمّوا الحجَّ والعُمرَةَ للّٰهِ » . 2«عمره بر انسانها واجب است، همانند حج؛ زيرا خداوند مى‌فرمايد: حج و عمره را براى خدا به پايان برسانيد.»
صحيحۀ ابى‌بصير از امام صادق عليه السلام است كه فرمود:
«العمرة مفروضة مثل الحجّ» 3«عمره واجب است همانند حج.»
در روايت معتبر معاوية بن عمار از امام صادق عليه السلام است كه مى‌فرمايد:
«العمرة واجبة على الخلق بمنزلة الحجّ على من استطاع إليه سبيلاً، لأنّ اللّٰه عزّوجلّ يقول وأتمّوا الحجّ والعمرة للّٰه» 4
«عمره واجب است بر انسانها به منزلۀ حج نسبت به كسانى كه استطاعت دارند خداوند مى‌فرمايد: حج و عمره را براى خدا به پايان برسانيد.»
از اين روايات استفاده مى‌شود كه وجوب عمرۀ مفرده همانند وجوب حج است يعنى همانگونه كه حج در تمامى عمر بيش از يك مرتبه بر انسان واجب نيست، وجوب عمره نيز در طول عمر، تنها يك بار بر انسان واجب است. بنابر اين، چنانچه بيش از حج افراد و قران، عمرۀ مفرده را انجام داده باشد لازم نيست پس از آن دو انجام گيرد و نيز همانگونه كه بى‌استطاعت حج واجب نمى‌گردد، اگر كسى حج قران