10

عرفان حجّ (2)

زيارت عام و زيارت خاص

از ديدگاه عرفان، حج واجب زيارت عام يا اعم و حج عمره زيارت خاص يا اخص ناميده شده است. حج واجب از آن جهت به زيارت عام نامبردار گشته كه به جهت عمومى بودنش، به منزلۀ قيامت است؛ همانطور كه در قيامت، همه در محضر حضرت حق حضور مى‌يابند و با خداى خود ملاقات مى‌كنند و در واقع همانگونه كه قيامت روز زيارتِ اعم است، حج نيز به لحاظ شباهتش به قيامت، روز زيارت عام نام گرفته است. از اين رو، عظمتى كه حجّ واجب دارد و شكوه و هيبتى كه ايام حج از آن برخوردار است، هيچ عبادتى به پاى آن نمى‌رسد. بايد گفت كه حج، رستاخيز در دنيا و يا رستاخيز دنيايى اسلام است. اما حجّ عمره، به عموميت حج واجب نيست؛ زيرا هر زمانى، گروهى به زيارت خانۀ خدا مشرّف مى‌شوند لذا آن‌را زيارت اصغر يا اخص ناميده‌اند.

هريك از اين دو نوع حج، خصوصيتى داشته و از حيثيت خاصى بر ديگرى فضيلت دارند. خصوصيت و فضيلت حجّ واجب و برترى آن بر عمره، در بسيارىِ اعمال و مناسك آن است. عمره نيز از آن جهت كه به زمان خاصى مقيّد نبوده، و هر زمانى مى‌شود به‌جا آورد، بر حجّ واجب فضيلت و برترى دارد. بنابراين هريك از اينها، با اين‌كه از جهتى بر ديگرى برترى دارند ولى در مجموع با هم برابر مى‌شوند.