62به طورى كه اين مسجد بهترين بنايى بود كه ممكن بود از آن براى تعيين محلات مهاجرين در مدينه، پس از هجرت استفاده كرد؛ محلاتى كه بخش عمده‌اش زمينها يا بناهاى واگذار شده‌اى بود كه انصار در هر محله آنچه را اضافه داشتند به مهاجرين واگذار مى‌كردند 1و يا اصولاً در زمينهاى بدون مالك بود كه رسول خدا - ص - به اصحاب خود واگذار مى‌كردند. 2گويا نخستين بناها در محدودۀ خانه‌هاى‌مهاجرين، خانۀ زنان پيامبر - ص - بود، كه در جمع نُه خانه در زمانهاى مختلف ساخته شده است. 3اين خانه‌ها، مجموعه‌اى از حجره‌ها بود كه به صورت دايره‌وار سه جهت از مسجد را در بر مى‌گرفت. ابتدا از قسمت جنوبى آغاز شد، پس از آن شرق و سپس در شمال. 4اين حجره‌ها به ديوار مسجد نچسبيده بود، آنگونه كه درهاى آن به مسجد باز شود. 5فاطمه دختر رسول خدا - ص - و همسرش على - ع - هم در يكى از خانه‌هايى كه چسبيده به حجرۀ پدرش، در قسمت شرقى، بود زندگى مى‌كردند. 6زمانى كه رسول خدا - ص - به ساختن حجره‌ها پرداخت، در آن وقت چنين كارى براى بيشتر مهاجرين انجام نپذيرفت؛ بلكه آنها در محلات انصار در عاليه، مدينه و قبا بر هر كسى كه وارد شده بودند، سكونت گرفتند. 7ابن سعد مى‌نويسد: مقداد بن عمرو و خباب بن ارت، وقتى به مدينه هجرت كردند، بر كلثوم بن هِدْم وارد شده و تا زمانى كه او درگذشت، يعنى اندكى قبل از عزيمت رسول خدا - ص - به سوى بدر، از خانۀ او در نيامدند، پس از آن بر سعد بن عباده وارد شدند و تا فتح بنى قريظه نزد او ماندند. 8ابوبكر هم بر خارجة بن زيد بن ابى زهير از بنى الحارث به خزرج در منطقه سنح وارد شد و دختر او را به زنى گرفت و همانجا ماند تا زمانى كه رسول خدا - ص - وفات كرد 9، چنانكه برخى از بنى زهره، در قبا بر بنى عمرو بن عوف وارد شدند. 10گاه مى‌شد كه رسول خدا - ص - در محلات انصار، زمينهايى را به مهاجران واگذار مى‌كرد. به عنوان نمونه زمينى در بنى جديله، در شمال مسجد نبوى، به مقداد بن عمرو واگذار شد و اين پس از آن بود كه ابى ابن كعب او را به اين محله فرا خواند. 11همچنين گفته شده كه گروهى از حضرمى‌ها در مدينه زندگى مى‌كردند و محله به نام آنها معروف شد كه در محدودۀ بنى جديله بود. 12چنانكه برخى از كنديان در منطقۀ