45
حقيقت احرام در مذاهب اسلامى
سيد على حسينى
بى‌گمان «احرام» از مهمترين واجبات حج است و بخش قابل توجهى از مبحث حج را تشكيل مى‌دهد. فقيهان شيعه هماره از آن سخن گفته‌اند. اما از موضوعاتى كه كمتر بدان پرداخته‌اند و حدود و قلمرو آن را - آن‌گونه كه درخور و شايسته است - تبيين نكرده‌اند، حقيقت و ماهيّت احرام است.
بسيار مناسب بود كه پيش از بحث از احكام احرام، تعريفى از آن ارائه مى‌شد و حقيقت آن براى خواننده روشن مى‌گشت. جز گروه اندكى از فقها بدين‌گونه عمل نكرده‌اند و اگر از تعريف آن سخنى گفته‌اند، تنها به دليل پيش آمدن مناسبتى و يا تطفّلاً بوده است.
مرحوم نراقى در اين باره مى‌نويسد:
«فهٰهُنا أربعة أبحاث نذكر بعد مقدمةٍ لابدّ من تقديمها نبيّن فيها معنى الإحراما وحقيقته وما به يتحقق فإن كلام القوم فى هذا المرام غير منقح جدّاً.» 1آنگاه نظر خود را دربارۀ حقيقت احرام به تفصيل ارائه مى‌دهد.
جاى تأسف است كه جناب صاحب جواهر فشرده‌اى از نظر مبارك وى را پيش از ورود به بحث احرام مى‌آورد اما با سردى كامل با آن برخورد كرده و آن بحث را چندان سودمند نمى‌داند. 2