38قريش كه از هجرت پيامبر - ص - مطلع شده و جستجوهاى اوليۀ آنها بى‌ثمر واقع شده بود، صد شتر جايزه براى كسى كه پيامبر را بيابد، تعيين كرد.
پيامبر - ص - و همراهانش به راهنمايى «عبداللّٰه بن ارقط» با عبور از واديها و باديه‌ها، در روز دوشنبه هشتم ربيع الأول - على الأصح - ظهر هنگام به قبا رسيدند.
از طرفى مردم مدينه كه خبر هجرت پيامبر اكرم - ص - را دريافت كرده بودند، هر روز پس از اقامۀ نماز صبح از خانه‌هاى خود به سمت بيرون شهر خارج مى‌شدند و انتظار قدوم مبارك آن حضرت را مى‌كشيدند و چون گرما شدت مى‌يافت به خانه‌هاى خود برمى‌گشتند.
رسول خدا - ص - در قبا اتراق كرد و روز جمعه نوزدهم ماه ربيع الأول سال نخست هجرى عزم حركت به مدينه فرمود. از مهم‌ترين وقايع دوران اقامت پيغمبر - ص - در قبا، يكى ساختن اولين مسجد در اسلام در آن ناحيه و ديگرى اقامۀ نخستين نماز جمعه در آنجا بوده است.
طبرى، مدت اقامت پيامبر - ص - را در قبا 14 روز مى‌داند. و دربارۀ مسجد قبا گويد:
اين مسجد نخستين مسجدى است كه در اسلام بنا شد. 1خطبه‌اى كه پيغمبر - ص - در اوّلين نماز جمعۀ اسلام ايراد فرموده چنين بوده است:
«خدا را سپاس مى‌گزارم و او را مى‌ستايم و از او مدد مى‌جويم و از او آمرزش مى‌طلبم و هدايت را خواستارم، و به او ايمان مى‌آورم و ناسپاسى‌اش نمى‌كنم و با آنان كه ناسپاسى‌اش كنند ستيز مى‌ورزم.
يكتايى و بى‌انبازى خدا را شهادت مى‌دهم و اقرار به بندگى و رسالت محمد - ص - دارم؛ كسى كه خداوند او را با هدايت و نور وحى و موعظت در زمانى كه پيامبر نبود و دانش كاستى گرفت و مردم به گمراهى اسير آمدند و به قيامت نزديك شدند و با مرگ همنفس گشتند، به رسالت برگزيد.
و هر كه خدا و پيغمبرش را فرمان برد، ره يافته و آن كه او را نافرمانى كند روى از حق برتافته و در گمراهى، برون از حد تاخته.
شما را به تقواى خدا سفارش مى‌كنم كه اين بهترين سفارش مسلمانى به يك مسلمان ديگر است؛ بر اين كه او را به آخرت‌انديشى ترغيب كند و به تقواى خدا فرمانش دهد. پس برحذر باشيد از آنچه خدا شما را از خودش برحذر داشته، و برتر از اين هيچ نصيحتى و بالاتر از اين هيچ موعظتى نيست، و هشداريد كه تقواى خدا