63آن بوده است، چنانكه «فأسى» و «فاكهى» از مردم مكه نقل مى‌كنند كه بين مقام و كعبه به مقدار عبور بزى فاصله بوده است. 1تغيير محل مقام توسط چه كسى انجام پذيرفت؟
اكنون‌كه روشن‌شد مقام به‌بيت متصل‌بوده، بايد ديدمحلّ آن‌چگونه، چرا وبه وسيلۀ چه كسى تغيير يافته و مقدار 27 ذراع ميان خانه و مقام فاصله ايجاد شده است؟ آنچه در گزارش مورخان و كتب حديث به دست مى‌آيد اين است كه خليفۀ دوم محلِّ مقام را تغيير داده است. اين معنا گاهى در ضمن بيان حادثه‌اى طبيعى، به نام سيل «ام نهشل» نقل شده، و گاهى به عنوان ادليات و ابداعات و ابتكارات مهم عمر در دوران خلافتش، و گاهى بصورت گزارشى در باب مقام ياد شده است. ما براى اينكه همۀ جوانب تاريخى اين حادثه روشن شود هر سه گزارش را از نظر خوانندگان ارجمند مى‌گذرانيم و سپس به نقد و بررسى آنها مى‌پردازيم:
1 - ابوالوليد ازرقى، مؤلف كتاب اخبار مكه، از پدربزرگ خود از داود بن عبدالرحمن از ابن جُريج از كثيربن كثيربن مطلب بن ابى وداعه سهمى 2از پدرش و او از پدربزرگش نقل مى‌كند كه مى‌گفته است: پيش از اين كه عمر بن خطاب سنگ چين منطقۀ بالاى مكه را درست كند، از ناحيۀ درِ بنى‌شيبه سيلاب وارد مسجد الحرام مى‌شد؛ آن چنان كه اين در را «در سيل‌ها» نام گذارده بودند و گاهى مقام را از جاى خود مى‌كند و آن‌را كنار كعبه مى‌برد تا آن‌كه به روزگار حكومت عمر بن خطاب سيلى آمد كه به سيل «ام نهشل» معروف شد؛ زيرا ام نهشل دختر ابى عبيدة بن ابى احيحه، سعيد بن عاص را با خود برد و او در آن سيل غرق شد و مرد، اين سيل مقام را از جاى كند و برد و آن‌را در محلۀ پايين مكه بدست آوردند و آوردند و به پرده‌هاى كعبه متصل كردند و در اين‌باره براى عمر نوشتند و او در حالى كه از اين واقعه