39
بعضى از آداب حجّ
ملا احمد نراقى
بدان كه: حجّ، اعظم اركان دين و عمده چيزهايى است كه آدمى را به حضرت ربّ العالمين نزديك مى‌سازد. و آن اهمّ تكليفات الهيّه و اصعب عبادات بدنيّه است. تارك آن از خيل يهود و نصارى محسوب، و از بهشت برين محجوب است. و اخبار در فضيلت آن، و ذمّ تارك آن مشهور، و در كتب اخبار، مسطور است. و شرايط و آداب ظاهريّه آن وظيفۀ علم فقه، و در آن علم شريف مذكور. و در اينجا در چند فصل اشاره به بعضى از اسرار خفيّه و آداب باطنيّه آن مى‌نماييم.
فصل اوّل: بعضى از أسرار آداب باطنيّۀ حجّ
بدان كه: غرض اصلى از خلقت انسان، شناختن خدا و وصول به مرتبۀ محبّت و انس به او است. و آن موقوف است بر صفاى نفس و تجّرد آن. پس هر چه نفس انسانى صاف‌تر و تجّرد آن بيشتر شد انس و محبّت او به خدا بيشتر مى‌شود. و حصول صفاى نفس و تجّرد آن موقوف است بر دورى از شهوات طبيعيّه و بازداشتن آن از لذّات شهويّه و ترك متاع و زخارف دنيويّه و صرف جوارح و اعضا به جهت خدا در اعمال شاقّه و مداومت به ياد خدا و متوجّه ساختن دل به او.
از اين جهت خداى - تعالى - قرار عباداتى را فرمود كه متضمّن اين امور هستند؛ زيرا بعضى از عبادات، بذل مال است در راه خدا كه باعث دل كندگى از متاع دنيوى مى‌گردد؛ چون: زكوة و خمس و صدقات. و بعضى متضمّن ترك شهوات و لذّات است؛ چون: روزه. و بعضى ديگر مشتمل بر ياد