17
پژوهشى گسترده در معانى و مفاهيم‌اصطلاحى و فقهى «حج»
محرمات احرام
«قسمت چهارم»
اشاره
خواننده گرامى! همانطور كه توجه داريد، ما به مقتضاى عنوانى كه براى بحث خود برگزيده‌ايم، هر يك از واژه‌ها و اصطلاحات فقهى «حج» را از ابعاد گونه‌گون، مورد توجه قرار داده و سپس احكام شرعى و اسرار هر يك از مفاهيم مزبور را در شكل گسترده‌اى بررسى خواهيم كرد. . .
اينك قسمت چهارم بحث مربوط به «احرام» تقديم مى‌گردد.
على حجتى كرمانى
* * *
. . . چه زيباست وحدت ريشه‌اى واژۀ «حرم» (منطقۀ صلح كامل، امنيت كامل، دوستى و تعاون كامل) با واژۀ «اِحرام» ! كه نبىّ اكرم - ص - فرمود: «وجب الإحرام لعلة الحرم» 1.
و آيا نمى‌توان از سخن درخشان رسول خدا - ص -، اين تعبير ظريف و دقيق را استفاد نمود كه در حقيقت «اِحرام» انعكاسى از «حرمِ» امن الهى در دل و جان «مُحرم» است؟ يعنى «حاج كه احرام مى‌بندد گويا «حرم امن الهى» را در «وجود خدا» بوجود مى‌آورد و منطقۀ وجود خودش را منطقۀ ممنوعه و منطقۀ صلح و آرامش، و امن و امان اعلام مى‌دارد! مگر نه اين است كه پس از اِحرام 24 چيز بر حاجى حرام مى‌شود» : 21 - شكار حيوان صحرايى
«. . . لاٰ تَقْتُلوا الصَيْد و اَنْتُمْ حُرُمٌ» 3؛ «. . . در حالى‌كه محرم هستيد صيد مكنيد (شكار مكنيد) .»
«. . . وَ حُرِّمَ عليكم صيدُ البرُّ مٰادُمتُمْ حُرُماً.» 4«. . . و شكار بيابانى تا زمانى كه محرم هستيد بر شما حرام است.»
«يٰا اَيُّها الَّذينَ آمَنُوا لَيَبْلُوَّنَّكُمُ اللّٰهُ بِشَىءٍ مِنَ الصَّيْدِ تَنالُهُ أَيْديكُم وَ رِمٰا حُكُمْ. . .» 5؛ «اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، خدا شما را به چيزى از صيد بيازمايد كه دستها و نيزه‌هاى شما بدان مى‌رسد.»
در احاديث فراوانى در باب «تروك احرام» آمده است:
براى محرم هرگونه شكار صحرايى حرام است 6و نيز خوردن گوشت شكار براى محرم حرام مى‌باشد، هرچند غير محرم (مُحل) آن را صيد كرده و گوشت آن را به وى اهدا كرده باشد. 7و نيز آمده است كه براى مُحرم جايز نيست كشتن ملخ. و حتى شكنجه و آزار حيوان نيز براى وى سزاوار نمى‌باشد. 8
شيخ الطائفه (شيخ طوسى) در كتاب خود در بارۀ حرمت شكار اينچنين فتوا مى‌دهد:
«براى انسان (محرم) شكار جايز نيست و نيز اشاره و راهنمايى به آن، و نيز نمى‌تواند گوشت صيدى را كه ديگرى شكار كرده است، بخورد. و همچنين براى وى جايز نيست كه شكار ذبح كند و اگر چنين كند، گوشت شكار، ميته خواهد بود و براى احدى خوردن آن روا نمى‌باشد» . 9