28بوده و بعد نسخ شده است. 1
- (فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ)؛ اين دستور از جانب خداوند متعال نسبت به اولين عضو واجب در وضو است. دستور به شستن صورت كه در اين فراز از آيۀ شريفه به شرح دو لفظ موجود مى‌پردازيم:
«اغْسِلُوا»؛ فعل امر است و «غَسل» به معناى ريختن آب روى محل منظور؛ به طورى كه جارى شود و تفاوت آن با مسح آن است كه در مسح محل مورد نظر خيس مى شود و آب، جارى نمى‌گردد.
«وُجُوهَكُمْ»؛ در اندازه و حدود وجه و صورت اختلاف نظر وجود دارد و آنچه از معصومان(عليهم السلام) رسيده اين است كه وجه، از رويشگاه موى سر تا پايين چانه (در طول) و ميان انگشت شست و وسط (در عرض) است. 2
هرچند تعاريف و حدود ديگرى نيز براى وجه بيان شده اما با توجه به گفتار و عمل اهل بيت(عليهم السلام) محدوده همان است كه بيان گرديد.
- (وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرٰافِقِ) ؛ طبق اين آيه، دومين دستور وضو به دست ها تعلّق گرفته است.از آنجا كه «يَد» داراى سه معنا است: «از نوك انگشتان تا مچ»، «از نوك انگشتان تا مرفق»، «از نوك انگشتان تا شانه»، لذا مقيد به محدودۀ مرفق گرديده 3و «مرافق» جمع «مرفق» است و مرفق (كه همان آرنج مى باشد)، جايى است كه انسان در برخى حالات بر آن تكيه مى زند.
بسيارى از عالمان نحو، لفظ «الى» ر ا به معناى «مع» گرفته و شستن خودِ مرفق را نيز واجب دانسته اند و بيان «الى المرافق» بدين خاطر است كه حدّ «يَد» محدود گرديده و گرنه لازم مى شد تمام دست شسته شود.
«إِلَى الْمَرافِق»، بى شك اگر كسى براى ساختن وضو، آب را از آرنج بريزد و آغاز كند، آن وضو صحيح است، اما در صورتى كه از سر انگشتان آغاز و در مرفق تمام كند، در صحّت چنين وضويى اختلاف نظر وجود دارد. 4همچنان كه در ترجمۀ آيه نيز آمد، «الى» به معناى «مع» مى‌باشد.
موضوع بعد اين كه: كسى كه وضو مى سازد، اگر مرفق را بشويد، شكى در صحّت وضوى او نيست امّا اگر مرفق را نشست در صحيح بودن وضوى او اختلاف نظر وجود دارد. 5
برخى تفاسير، ذيل اين فراز از آيۀ شريفه آورد ه اند:
«حد دست كه بايد در وضو شسته شود، تا آرنج ذكر شده؛ زيرا مرافق جمع مرفق به